Magurski Park Narodowy – jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony w 1995 roku.
Park leży na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego w samym sercu Beskidu Niskiego. Swoim zasięgiem obejmuje górne dorzecze Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej. Jest jednym z dwóch parków narodowych na Podkarpaciu.
Historia
Utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1994 (Dz.U.Nr 126 poz. 618) miał obszar 199,62 km². Funkcjonowanie rozpoczął 1 stycznia 1995 r. W wyniku problemów z właścicielami gruntów został zmniejszony do obecnych 194,39 km² wraz z otuliną o powierzchni 22697 ha. 89,7% parku leży na terenie woj. podkarpackiego a 10,3% na terenie woj. małopolskiego.
Przyroda
MPN chroni przede wszystkim unikalny w skali Karpat obszar przejściowy między Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi. Ponad 90% powierzchni parku zajmują lasy. Na jego terenie wyróżnić można dwa piętra roślinne: pogórza i regla dolnego. Piętro pogórza, zajmujące około 43% powierzchni parku i sięgające 530 m n.p.m., to głównie drzewostany sztuczne z przewagą sosny. Znajdują się tu też liczne łąki i pastwiska, a także torfowiska. Piętro regla dolnego, zajmujące około 57% powierzchni parku i sięgające od 530 m n.p.m. wzwyż (najwyższy szczyt w parku to Wątkowa 846 m n.p.m.), to głównie naturalne lasy bukowe (udział lasów sztucznych jest tu zdecydowanie mniejszy) z domieszką jedlin i rzadko występujących w Karpatach jaworzyn. Istnieją tu trzy obszary ochrony ścisłej: Magura Wątkowska (1189 ha), Kamień (378 ha) i Zimna Woda (841 ha), jest rezerwat skalny Kornuty, i pomnik przyrody Diabli Kamień.
W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków zwierząt (nie licząc owadów). Wśród roślin 59 gatunków objętych jest ochroną ścisłą, 11 częściową, a 12 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Kilka roślin występujących w MPN:
- cebulica dwulistna,
- berberys pospolity,
- modrzyk górski,
- języcznik zwyczajny,
- paprotnik Brauna,
- róża francuska,
- czosnek niedźwiedzi,
- kruszczyk błotny i około 20 innych gatunków z rodziny storczykowatych m.in.: gnieźnik leśny, storczyca kulista, buławnik mieczolistny,
- lilia złotogłów,
- kosaciec syberyjski,
- przebiśnieg,
- miesięcznica trwała,
- zimowit jesienny,
Grzyby (463 gatunków), 17 z nich podlega ochronie ścisłej m.in.:
- purchawica olbrzymia,
- szyszkowiec łuskowaty,
- gwiazdosz potrójny i frędzelkowaty,
- smardz jadalny,
Ssaki (57 gatunków) reprezentowane są w parku m.in. przez:
- niedźwiedzia,
- łosia,
- wilka,
- rysia,
- żbika,
- bobra,
- jelenia,
- nietoperze,
- wydry,
- piżmaka,
- jenota,
Spośród ptaków (117 gatunków) koniecznie zauważyć trzeba występowanie:
- myszołowa, którego zagęszczenie w MPN jest jednym z najwyższych w Polsce.
- orlika krzykliwego,
- krogulca,
- Bociana czarnego,
- orła przedniego (nielicznie),
- puszczyka uralskiego,
- trzmielojada,
Gady, płazy (15 gatunków) i owady reprezentują:
- salamandra plamista,
- traszka karpacka i traszka górska,
- żmija,
- gniewosz plamisty,
- ropucha zielona,
- kumak górski,
- jaszczurka zwinka i jaszczurka żyworodna,
- zaskroniec,
- padalec,
- niepylak mnemozyna,
- pokłonnik osinowiec,
- nadobnica alpejska,
Ryby (12 gatunków) reprezentują:
- strzebla potokowa,
- kleń,
- śliz,
- głowacz pręgopłetwy,
- brzanka,
- pstrąg potokowy,
- piekielnica,
Klimat
Na obszarze MPN występują dwa piętra klimatyczne:
- piętro umiarkowanie ciepłe,
- piętro umiarkowanie chłodne.
Średnia roczna temperatura na tym obszarze wynosi ok. 6 °C.
Średnie roczne opady wahają się w granicach 800 - 900 mm (największe opady w lipcu)
Na terenie tym wieją również silne wiatry, które nasilają się przede wszystkim w okresie jesienno zimowym. Nazywane one są wiatrami dukielskimi bądź rymanowskimi.
Turystyka
Zabytki i atrakcje turystyczne
Obiekty zabytkowe i warte zwiedzenia w obrębie MPN i w najbliższej okolicy:
- Cerkwie w Bartnem,
* Cerkiew w Chyrowej, * Cerkiew w Kwiatoniu, * Cerkiew w Skwirtnem, * Cerkiew w Olchowcu, * Cerkiew w Polanach, - Cerkiew w Krempnej, * Cerkiew w Kotani, * Cerkiew w Świątkowej Małej, * Cerkiew w Świątkowej Wielkiej, * Cerkiew w Pielgrzymce, * Pozostałości grodziska w Brzezowej z IX – X wieku, * Liczne kapliczki, kamienne krzyże i figury przydrożne,
- Kościół Parafialny w Nowym Żmigrodzie z XVI wieku, * Jezioro zaporowe w Klimkówce,
- Cmentarze z I wojny światowej np. w Krempnej, Grabiu, Długim , Woli Cieklińskiej i na Rotundzie, * Mogiła Żydów zamordowanych w II wojnie światowej na przełęczy Hałbów ,
- Ośrodek Edukacyjny MPN wraz z Muzeum w Krempnej,
Szlaki turystyczne
Szlaki turystyczne biegnące przez Magurski Park Narodowy:
– Główny Szlak Beskidzki
im. K. Pułaskiego – Grybów – Ustrzyki Górne w Bieszczadach.- Rozdziele – Ferdel
Gorlice – Ożenna
Folusz przez Diabli Kamień – Ferdel
Folusz – Konieczna- Mrukowa – Krempna
- Tylawa – Baranie
- Przełęcz Mazgalica – Huta Polańska