Słowiński Park Narodowy, utworzony w 1967 roku rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 września 1966 r. (które weszło w życie 1 lipca 1967 r. – Dz. U. z dnia 8 października 1966 r.). Jeden z 23 parków narodowych w Polsce.
Jest położony w środkowej części polskiego wybrzeża, w województwie pomorskim. Obejmuje Mierzeję Łebską, Nizinę Gardeńsko-Łebską, morenę czołową z najwyższą kulminacją 115 m n.p.m. na wzgórzu Rowokół oraz szereg jezior: Łebsko (71,4 km²), Gardno (24,5 km²), Jezioro Smołdzińskie (43 ha), Jezioro Dołgie Wielkie (156 ha) i Dołgie Małe (6,3 ha). Osobliwością jezior przymorskich są okresowe wlewy wody morskiej podczas silnych sztormów. Dopływ słonej wody umożliwia zasiedlanie tych terenów dość licznym słonoroślom. Przez teren parku przepływa 7 rzek, z których największe to Łeba wpadająca do jeziora Łebsko i Łupawa uchodząca do jeziora Gardno. Na obszarze Parku utworzono 12 rezerwatów ścisłych i 3 częściowe.
Mapa parku
W 1977 roku został włączony przez UNESCO (w ramach programu "Człowiek i biosfera") do sieci Światowych Rezerwatów Biosfery, a w 1995 r. wpisany na listę terenów chronionych konwencją ramsarską o obszarach wodno-błotnych o międzynarodowym znaczeniu przyrodniczym.
Charakterystycznymi elementami Parku są przymorskie jeziora, bagna, łąki, torfowiska, nadmorskie bory i lasy, a przede wszystkim wydmowy pas mierzei z ruchomymi wydmami. Symbolem Parku jest mewa.
Geneza mierzei
Około sześć tysięcy lat temu na miejscu Parku rozciągała się zatoka bałtycka o brzegach zbudowanych z wzgórz morenowych – pozostałość po lodowcu skandynawskim, który wytopił się całkowicie 10 000 lat temu. Na skutek działania fal Bałtyku, wiatru, prądów morskich oraz nanoszonego piasku powstał cienki piaszczysty półwysep izolujący zatokę od morza. Półwysep stopniowo narastał oddzielając zatokę od morza. Obecnie ma 35 km długości i 1-15 km szerokości. Powstałe płytkie jeziora na skutek stałego dopływu wody i materii organicznej z rzek zostały wysłodzone, zamuliły się i zaczęły stopniowo zarastać. Nastąpił podział zbiornika na kilka mniejszych. Tak powstały płytkie, muliste, otoczone trzcinami i oczeretem przymorskie jeziora. Proces nanoszenia piachu przez morze, choć na dużo mniejszą skalę trwa nadal. Wyrzucany na plażę piasek, osuszany przez słońce i wiatr, wywiewany jest w stronę lądu. Buduje tu rozległe ruchome wydmy. Wydmy te zasypały niektóre osady Słowińców (od nich właśnie pochodzi nazwa parku) jak Boleniec czy Rąbkę.
Flora
Na terenie Parku występują zbiorowiska: wydmowe, torfowiskowe, łąkowe i leśne z czego 10% to bory. Odnaleźć tu można naturalne ciągi sukcesyjne, od roślin pionierskich pojawiających się na plażach do typowych nadmorskich borów bażynowych. Pionierskim gatunkiem trawy rozpoczynającej sukcesję na plażach i pomiędzy wydmami jest piaskownica zwyczajna, za nią wchodzi większa wydmuchrzyca piaskowa, turzyce, a następnie krzewy i porosty. Ostatnim etapem ekspansji roślinności jest występujący na piaskach i wydmach szarych bór bażynowy.
Na grząskim podłożu w Parku rosną olsy z paprociami i krzewami czarnej porzeczki, bór bagienny mieszany z wrzoścem tworzącym wrzosowiska oraz buczyna pomorska z kostrzewą leśną w runie.
Ogółem w Parku występuje około 920 gatunków roślin naczyniowych165 gatunków mszaków, 500 gatunków glonów, 430 gatunków grzybów, z których 77 jest objętych ochroną ścisłą, a 15 częściową. Należą do nich między innymi: widłak torfowy, mikołajek nadmorski, zimoziół północny, rosiczka okrągłolistna, storczykowate, turzyca piaskowa, długosz królewski, poryblin jeziorny, malina moroszka. Ta ostatnia to relikt polodowcowy, który ma tu największe w Polsce stanowisko.
Z grzybów chronionych występują: smardz, purchawica olbrzymia, szmaciak gałęzisty i sromotnik bezwstydny. Ponadto występuje tu około 500 gatunków glonów, a kilkadziesiąt ma tu swoje jedyne stanowisko.
Fauna
Najważniejszymi zwierzętami Parku są ptaki. Sklasyfikowano tu około 260 gatunków ptactwa z czego połowa to ptactwo wodne i błotne. Dla ochrony miejsc lęgowych na jeziorach Łebsko i Gardno utworzono ścisłe rezerwaty: Rezerwat przyrody Gackie i Żarnowskie Lęgi, Klukowe Lęgi, Gardnieńskie Lęgi i Ciemińskie Błota. Podczas jesiennych i wiosennych przelotów przelatują tędy gatunki z północy, a niektóre zimują. Na brzegach jezior gniazda swe zakładają łabędzie, mewy, kaczki, perkozy, łyski i rybitwy. Na bagnach bytują bataliony, bekasy, kuliki, czaple i żurawie. Natomiast w lasach można spotkać bielika, rybołowa i sowy – m.in. puchacza. W lasach gnieżdżą się również bardziej pospolite ptaki jak myszołów, sikora, kruk czy dzięcioł.
W Parku żyją również owady na czele z rzadkimi motylami, chrząszczami i skoczogonkami, z płazów znajdziemy ropuchy i żaby, natomiast gady reprezentują jaszczurki, padalec i żmija zygzakowata. Z ssaków większych zobaczymy tutaj łosia, jelenia, sarnę, daniela i dzika, natomiast z małych lisa, gronostaja, jenota, borsuka, wydrę, piżmaka oraz bobra. Do osobliwości świata zwierzęcego należy zaliczyć pojawiające się tutaj od czasu do czasu foki i morświny.
Warte odwiedzenia miejsca w Słowińskim Parku Narodowym
- Wydmy ruchome z najwyższą – Górą Łącką (42 m n.p.m.; tempo przemieszczania od 3,5 do ok. 10 m/rok)
- Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
- Latarnia morska Czołpino i ścieżka przyrodnicza Latarnia
- Święta góra Kaszubów – Rowokół z wieżą widokową i ścieżką przyrodniczą "Rowokół"
- Poligon niemiecki z czasów drugiej wojny światowej na Mierzei Łebskiej w okolicach Rąbki. Testowano na nim broń rakietową: rakiety przeciwlotnicze – Rheintochter, rakiety balistyczne – Rheinbote. Było to jedno z miejsc pracy znanego naukowca niemieckiego – Wernhera von Brauna.
- Specjalistyczne ścieżki przyrodnicze: w Kluckim Lesie i w Obwodzie Ochronnym Żarnowska
W bezpośrednim sąsiedztwie Parku warte zwiedzenia są:
- Muzeum Przyrodnicze w Smołdzinie oraz Filie Muzeum w Rąbce i Rowach,
- Miejscowości: Gardna Wielka, Izbica, Smołdzino, Łeba, Rowy
Turystom polecane są liczne szlaki piesze, rowerowe i kajakowe. Można również odbyć wycieczkę statkiem po jeziorze Łebsko.
Baza noclegowa :
- ośrodki wypoczynkowe: Ośrodek Kolonijno-Wczasowy "Fiord" i Ośrodek Wczasowy "Beata", oba w Smołdzińskim Lesie
- liczne kwatery prywatne (także w Izbicy i w Żarnowskiej)