Bączek (Ixobrychus minutus) - gatunek średniego ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku:

• Ixobrychus minutus minutus - środkowa i południowa Europa, północna Afryka, Syberia oraz Iran i Indie. W Polsce nielicznie się gnieździ, nie zimuje (wylatuje do Afryki równikowej od sierpnia do października). Przeloty w kwietniu - maju i wrześniu.
• Ixobrychus minutus payesii - Afryka na południe od Sahary
• Ixobrychus minutus podiceps - Madagaskar
• Ixobrychus minutus novaezelandiae - Nowa Zelandia
• Ixobrychus minutus dubuius - Australia i Nowa Gwinea.

Bączek

Cechy gatunku 

Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy, co jest rzadkością u czapli. Samiec ma wierzch ciała i potylicę czarną, głowę, szyję i pokrywy skrzydłowe płowożółte, spód brudnobiały. Samica ma czapeczkę ciemnobrązową. Szyję, głowę i pokrywy skrzydłowe żółtobrązowe, grzbiet ciemnobrązowy z podłużnymi jasnymi plamami, spód brudnobiały z ciemnymi podłużnymi paskami. Osobniki młodociane podobne do samicy, lecz całe brązowe z podłużnymi paskami, których jest dużo więcej. Jest najmniejszym przedstawicielem czapli, wielkości sójki. Lata cicho ponad trzcinami i taflą wody. Skrzydła szerokie i z jasnymi piórami pokrywowymi, które kontrastują z czarnymi lotkami i grzbietem. Równie cicho przemykają przez gęste trzciny. Podobnie jak bąk, również i one w razie zagrożenia przyjmują pionową postawę ochronną wyciągając w górę szyję i głowę. Potrafią to robić już nawet pisklęta w gnieździe. W czasie toków rankami, wieczorami, a nawet w nocy, samiec wydaje z siebie przypominające szczekanie psa "huw" lub "wru, wru". Co ciekawe, uważa się, że takie odgłosy słyszane w dzień zapowiadają nadchodzący deszcz.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 35 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 55 cm
waga ok. 70-170 g

Biotop 

Prowadzi skryty i cichy tryb życia na rozległych, ale też mniejszych, trzcinowiskach okolic stawów, bagien i starorzeczy lub w wiklinie nadrzecznych brzegów.

Osobnik młodociany zakamuflowany w trzcinowisku

Gniazdo 

W trzcinach, rzadziej w krzewie lub na drzewie. Zazwyczaj pojedyncze lub w małych koloniach. Wiosną na lęgowiska najpierw wracają stare samce, młodsze trzy tygodnie później. Zaraz po przybyciu samiec zajmuje swoje terytorium, wybiera miejsce na gniazdo i zaczyna jego budowę z suchych trzcin i gałązek. Jednak jego wykończeniem zajmuje się samica.

Jaja 

W ciągu roku wyprowadza jeden lub 2 lęgi, składając w maju-lipcu (w Eurazji), w porze deszczowej (w Afryce) i październiku-styczniu (w Australii) 2 do 9 białych jaj.

Wysiadywanie i dorastanie 

Jaja wysiadywane są przez okres 16-21 dni przez obydwoje rodziców. Nowo wyklute pisklęta przez pierwsze dni jedzą na pół strawiony pokarm zrzucany im do gniazda. Potem rodzice wkładają im upolowaną zdobycz prosto do dziobów. Mając już siedem dni i puch na sobie potrafią wydrapywać się z gniazda i poruszać po jego okolicy. Pisklęta opuszczają gniazdo po 5-6 dniach, a usamodzielniają się po 30 dniach.

Pożywienie 

Drobne zwierzęta - owady wodne i lądowe, małe ryby, żaby do ok. 5 cm, poluje głównie nocą. Jest wyłącznie mięsożerny.

Ochrona 

Gatunek objęty ochroną ścisłą.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu biologii, fauna Polski, ptaki Polski.