Bilbil ogrodowy (Pycnonotus barbatus) – gatunek małego, hałaśliwego ptaka z rodziny bilbili. Zasiedla całą Afrykę z wyjątkiem Sahary oraz północnych i wschodnich krańców kontynentu. Zabłąkane osobniki spotykano w Hiszpanii^[2]. Nie jest zagrożony. Wyróżnia się 13 podgatunków.

Charakterystyka

Nie występuje dymorfizm płciowy. Dość duża głowa, dziób prawie prosty, gruby. Głowa cała czarna, poniżej głowy upierzenie rozjaśnia się stopniowo aż piersi barwy brudnobiałej z brązowym odcieniem. Skrzydła jasnobrązowe, matowe. Pokrywy skrzydłowe nieco ciemniejsze. Pokrywy podogonowe żółte albo białe, ogon i wierzch ciała brązowe. Młode mają brązową głowę i również stopniowo jaśniejsze upierzenie poniżej.

Wymiary

• długość ciała: 19 cm
• rozpiętość skrzydeł: 26,5–30,5 cm
• masa ciała: 25,5–40 g

Biotop

Okolice potoków, polany pomiędzy zadrzewieniami, ogrody i zadrzewienia a także pola.

Zachowanie

Często przesiaduje w eksponowanych miejscach. Przemieszcza się w hałaśliwych stadach. Często przebywa w ogrodach, gdzie nie jest płochliwy.

Głos

Piosenka jest wesoła, złożona z krótkich, głośnych fraz wyśpiewywanych w skocznym rytmie. W stadzie ciągle wydają chrapliwe dźwięki podobne do piosenki.

Pożywienie

Zazwyczaj owoce i owady, bardzo rzadko kwiaty i nektar

Lęgi

Wyprowadza 1 lęg. Pora zależy od występowania. Buduje gniazdo w kształcie miseczki ze źdźbeł trawy oraz liści i wyściela je włosiem. Mieści się ono w krzewie lub na drzewie. 2–3 białe albo jasnoróżowe jaja, obficie nakrapiane. Inkubacja trwa od 12 dni do dwóch tygodni. Po podobnym czasie młode nabywają umiejętności latania.

Podgatunki

• P. b. barbatus (Desfontaines, 1789)
• P. b. inornatus (Fraser, 1843)
• P. b. goodi Rand, 1955
• P. b. gabonensis Sharpe, 1871
• P. b. nigeriae Hartert, 1921
• P. b. schoanus Neumann, 1905
• P. b. spurius Reichenow, 1905
• P. b. layardi (Gurney, JH, 1879)
• P. b. tenebrior Clancey, 1955
• P. b. naumanni Meise, 1934
• P. b. micrus Oberholser, 1905
• P. b. pallidus Roberts , 1912
• P. b. arsinoe (Lichtenstein, MHK, 1823)

Status

Gatunek jest bardzo liczny. W Liberii jego liczebność ocenia się na 3 miliony osobników, w południowym Mozambiku natomiast na od 5 do 10 milionów.

Podobne gatunki

Bilbil arabski oraz bilbil czerwonooki. Pierwszy ma jednak ciemny ogon i bardziej intensywną barwę pokryw podogonowych. Drugi różni się intensywnie czerwonymi oczami oraz mniej intensywnie ubarwionymi pokrywami podogonowymi.