Szukaj zwierząt alfabetycznie: a| b| c| d| e| f| g| h| i| j| k| l| m| n| o| p| q| r| s| t| u| v| w| x| y| z|
Charakterystyka Dżelada

Dżelada, dżelada brunatna (Theropithecus gelada) – małpa wąskonosa z rodziny makakowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Theropithecus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843.

Samica

Występowanie 

Obecny zasięg występowania dżelady obejmuje wyżyny i góry północno-zachodniej Etiopii i Erytrei. Najliczniej występuje w Parku Narodowym Semien w Etiopii. Większość dżelad jest spotykana na wysokościach 2000-5000 m n.p.m. Dawniej były szeroko rozprzestrzenione w Afryce.

Wygląd

Z przodu długie włosy tworzą rodzaj płaszcza, skóra na piersi i gardzieli nieowłosiona, czerwona, o zabarwieniu i wyglądzie zależnym od cyklu płciowego samicy. U samców występuje bujna grzywa.

Ekologia i rozród 

Dżelady żywią się trawą, a przy jej niedoborze innymi roślinami, owocami i kwiatami. Żyją w grupach rodzinnych, które na czas żerowania łączą się w większe stada liczące do 70 osobników. Grupa rodzinna złożona jest z jednego samca i kilku samic z młodymi. Dżelady śpią na skalnych półkach. Ciąża trwa 5-6 miesięcy. Długość życia w warunkach naturalnych nie jest znana. W niewoli odnotowano osobnika, który żył ponad 30 lat.

Podgatunki 

Dotychczas opisano dwa podgatunki dżelady:

  • Theropithecus gelada gelada
  • Theropithecus gelada obscurus

Prawdopodobnie wzdłuż rzeki Uebi Szebelie istnieje jeszcze jeden, nieopisany naukowo podgatunek.

Zagrożenia

Gatunek był uważany za bliski zagrożenia wyginięciem (dawna kategoria LR/nt w klasyfikacji IUCN), głównie z powodu polowań i ograniczania siedlisk. Obecnie nie jest tak liczny jak w latach 70. XX wieku, ale nadal dość szeroko rozprzestrzeniony i stosunkowo liczny.

Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada ssaki żyworodne
Nadrząd łożyskowce
Rząd naczelne
Podrząd Haplorrhini
Nadrodzina makakokształtne
Rodzina makakowate
Rodzaj Theropithecus
Gatunek dżelada
Nazwa systematyczna
Theropithecus gelada
(Rüppell, 1835)
Kategoria zagrożenia (CzKGZ)
Status iucn3.1 LC pl.svg
najmniejszej troski
Zobacz też inne Ssaki (mammalia):
strona główna| zwierzęta| ogrody zoologiczne w Polsce| parki krajobrazowe w Polsce| przepisy| humor| kontakt