Foka szara (Halichoerus grypus) – gatunek drapieżnego ssaka morskiego z rodziny fokowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Halichoerus.

Opis

W Bałtyku występują trzy gatunki fok: foka szara, foka pospolita i foka obrączkowana. Największą, a zarazem najczęściej pojawiającą się u polskich wybrzeży foką jest foka szara. Samce osiągają do 3 metrów długości i do 310 kg masy ciała^[3] u największych osobników. Samice, które u każdego gatunku fok są nieco mniejsze, osiągają przeciętnie 1,8 m długości i 155 kg masy ciała^[3]. Liczebność populacji bałtyckiej szacuje się na 22,5 tysięcy osobników.

Cechy charakterystyczne 

• szara sierść,spód brzucha jaśniejszy,ciemne plamy na całym ciele
• stare osobniki są prawie czarne
• długi, wąski psi pysk
• długie wąsy
• twarde pazury
• ostre zęby przystosowane do zjadania ryb i mięczaków
• krótkie, owłosione płetwy

Tryb życia

Foki wiodą wodno-lądowy tryb życia. Podczas gdy na lądzie są ociężałe i niezdarne, w wodzie okazują się być wspaniałymi pływakami. Są szybkie, zwinne i zdolne do rozmaitych akrobacji. Nurkując, pozostają pod wodą zwykle do 10 minut. Śpią unosząc się na powierzchni wody, pod wodą, lub też wylegują się na lądzie. Uwielbiają wygrzewać się na słońcu.

Foki szare prowadzą osiadłe życie, nie lubią dalekich wędrówek. Tylko młode osobniki wypuszczają się czasem na ponad 1000 km wycieczki. Są ostrożne i płochliwe. Młode foczęta, które przychodzą na świat mają średnio 75 cm długości i ważą 6-10 kilogramów. Młode foczki pokryte są białym, gęstym futrem, nazywanym lanugo. Pozostają pod opieką matki tylko w czasie 3 tygodni karmienia, później,zachęcane przez matkę ruszają w świat i od tamtej pory muszą już radzić sobie same.

Gody 

Foka szara jest gatunkiem poligynicznym, to znaczy samiec w okresie godowym ma dostęp do więcej niż jednej samicy. Zwykle gromadzi wokół siebie 6-10. Potrafi wściekle bronić swojego haremu, jak i całego zajmowanego przez grupę terytorium. Proces kojarzenia jest często poprzedzony ostrą rywalizacją o partnerki.

Pewni angielscy uczeni zaobserwowali, że samice odrzucają zaloty niektórych samców, spotykając się ze skojarzonymi wcześniej partnerami. Uczeni ci wysnuli wniosek, że płodzone rokrocznie focze szczenięta są pełnoprawnym rodzeństwem oraz że samice wolą samców, z którymi już wcześniej się kojarzyły, bo pomiędzy nimi wytworzył się rodzaj specyficznej więzi.

Fokarium

Badaniem fok i ich rozmnażaniem w celu zachowania ginącego gatunku zajmuje się Stacja Morska Uniwersytetu Gdańskiego, która prowadzi unikalne fokarium w mieście Hel.

Ciekawostki

Spotkanie dzikich osobników foki szarej w Polsce jest możliwe, choć są to rzadkie przypadki. Jedynym regularnym miejscem pojawiania się tych zwierząt jest rezerwat przyrody Mewia Łacha położony u ujścia Przekopu Wisły. W 2007 roku obserwowany był harem składający się z samca i do pięciu samic. Dziewięć fok szarych widziano tam w 2008 roku, 12 w 2009, a w 2010 roku już 15 (20 lipca).

Ochrona

Całkowita; foka szara jest w Polsce gatunkiem rzadkim, narażonym na wyginięcie.