Karakal, ryś stepowy (Caracal caracal syn. Lynx caracal, Felis caracal) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Występuje w Azji (Indie, Pakistan, Afganistan, Iran, Turkmenistan), na Półwyspie Arabskim i w Afryce. Pierwszy okaz opisano w 1776 roku. Nazwa wywodzi się od tureckiego słowa karakulak - czarne ucho. Czasami bywa zaliczany do rodzaju Felis, ale stopień jego odrębności chyba uzasadnia ustanowienie dla niego odrębnego rodzaju Caracal lub zaliczenia go wraz z rysiem europejskim i rysiem rudym do rodzaju Lynx.

Wysokość ciała
50 cm

Długość ciała bez ogona
60-80 cm

Długość ogona
20-30 cm

Masa ciała
samce 13-18 kg, samice są mniejsze

Ubarwienie
Ubarwienie od jasnobrązowego do ciemnobrązowego, czasem czarne, pod brzuchem izabelowate lub nawet białe.

Budowa
Uszy długie, czarne na stronie tylnej, zakończone pędzelkami (które nie rosną, w przeciwieństwie do rysia). Kończyny również długie, sylwetka smukła, ale mocna.

Pożywienie
Odżywiają się mięsem, polując na zwierzęta różnej wielkości, od ssaków po węże i płazy.

Rozród
Na południe od Sahary karakale nie mają ściśle określonego okresu rozrodczego, na północy młode rodzą się zimą lub wiosną. Ciąża trwa 70-79 dni, w miocie 1-4 młodych. Ssą około 4 miesięcy, dojrzewają w ciągu 15 miesiecy, ale samodzielność uzyskują już ok. 10 miesiąca.

Biotop
Karakal zamieszkuje suche sawanny, stepy, krzaczaste zarośla i półpustynie.

Tryb życia
Bywają aktywne nocą lub w dzień (zależnie od obszaru występowania), a ich aktywność zależy od temperatury otoczenia. Przy temperaturze powyżej 10° C odpoczywają.

Karakal w RPA

Ochrona
Niestety, karakale są obiektem intensywnych polowań. Wprawdzie ich futro nie ma wartości handlowej, ale są uważane za szkodniki, ponieważ chętnie zaglądają na farmy.

Ciekawostki

• maksymalna znana długość życia wynosi 19 lat

• samce i samice żyją osobno, zajmując zachodzące na siebie terytoria

• potrafią się wspinać na drzewa

• karakale to jedne z najszybszych kotów, choć oczywiście ustępują gepardom

• łatwo dają się oswoić

• oswojonych karakali używano do polowań. Jako pierwsi udomowili go Chińczycy albo Egipcjanie, od Chińczyków nauczyli się tego Hindusi, którzy podczas polowania dawali im strój przypominający gazele. Później sztukę tę przejeli Mongołowie i Persowie - sam Cyrus Wielki polował z tymi zwierzętami. Dziś już z karakalem poluje tylko jeden lud, zamieszkujący południowy Tadżykistan.

Karakal z zoo w San Diego w hamaku

Inne nazwy

- polski: ryś stepowy

- angielski: caracal, desert lynx

- francuski: caracal

- niemiecki: Karakal, Wustenluchs

Wszelkie nazwy sugerujące bliskie pokrewieństwo z rysiem nie mają podstaw naukowych, lecz mimo to karakal bywa zaliczany do rysiów.

Podgatunki

• Caracal caracal algira (Wagner, 1841) – północna Afryka
• Caracal caracal caracal (Schreber, 1776) – południowa, środkowa, wschodnia Afryka
• Caracal caracal damarensis (Roberts, 1926) – Namibia
• Caracal caracal limpopoensis (Roberts, 1926) – Botswana
• Caracal caracal lucani (Rochebrune, 1885) – Gabon
• Caracal caracal nubica (J. B. Fischer, 1829) – Etiopia, Sudan
• Caracal caracal poecilictis Thomas & Hinton, 1921 – zachodnia Afryka
• Caracal caracal schmitzi (Matschie, 1912) – zachodnia Azja, Iran, Arabia, Indie