Kawka (Coloeus monedula syn. Corvus monedula) – średni ptak synantropijny z rodziny krukowatych. Zamieszkuje w zależności od podgatunku:

• Coloeus monedula monedula – Półwysep Skandynawski, południowa Finlandia, Dania, Europa Środkowa na wschód od Łaby oraz północne Bałkany.
• Coloeus monedula soemmerringii – Europa Wschodnia i południowe Bałkany oraz zachodnia Azja po Kaszmir i Mongolię. W Polsce pojawia się zimą.
• Coloeus monedula spermologus – Europa Zachodnia od Łaby na zachód, Półwysep Apeniński i Półwysep Iberyjski po Słowenię na wschodzie oraz Wyspy Brytyjskie i Maghreb
• Coloeus monedula cirtensis – Tunezja i północno-wschodnia Algieria.

W Polsce średnio liczny ptak lęgowy niżu (na zachodzie częściej podgatunek C. m. spermologus, na wschodzie – C. m. soemmerringii). Lokalnie może być liczny. Zimą przylatują wielkie stada ptaków z północy i wschodu, należących do podgatunków C. m. monedula (liczniejszy na wybrzeżu) oraz C. m. soemmerringii.

Cechy gatunku 

Ptak wielkości gołębia, najmniejszy gatunek z rodzaju Corvus. Obie płci ubarwione jednakowo. C. monedula monedula – upierzenie czarne, a boki szyi, głowy i karku łupkowoszare. Na głowie czarna "czapka". Tęczówki mlecznobiałe, widoczne z daleka, tworzące silny kontrast z ciemnym upierzeniem. C. monedula soemmerringii w odróżnieniu od poprzedniego ma na bokach szyi białe plamy, a szara barwa na głowie jaśniejsza. Młode ptaki głowę mają ciemniejszą - im starszy jest osobnik tym wyraźniej widać jaśniejsze boki głowy.

Jest ptakiem towarzyskim, zazwyczaj tworzy niewielkie stada. Zimą łączą się one w większe, bardzo często z gawronami. Mimo to cały rok zachowują więź partnerską i w lecącym stadzie łatwo można wyróżnić pary trzymające się blisko siebie.

W stadach kawek panuje ścisła hierarchia. Dotyczy ona również łączenia się tych ptaków w pary. Samiec mający np. numer 10 w hierarchii stada kojarzy się z partnerką również zajmującą miejsce dziesiąte. W przypadku zmiany kolejności hierarchicznej kawek w strukturze stada zmianie ulegają również związki kawek. Przykładowo, jeżeli jeden z partnerów awansuje w stadzie, zawiera nowy związek z kawką, która poprzednio w strukturze stada znajdowała się od niego o jedną pozycję wyżej.

Wymiary średnie 

długość ciała: 33-35 cm
rozpiętość skrzydeł: 67 cm
masa ciała: ok. 230-240 g

Zabezpieczenie komina przed kawkami

Biotop 

Głównie parki i miasta, czasem również ruiny, skały i obrzeża drzewostanów.

Gniazdo 

Gnieździ się w koloniach, z reguły dość wysoko. Gniazdo umieszczone w szczelinie muru czy skały, w głębokiej dziupli, w nieczynnym kominie, na poddaszu wieży lub kościoła. Korzysta także ze skrzynek lęgowych. Kominy, już podczas budowy domu, należy zabezpieczać przed nią siatką z nierdzewnego drutu (nie wolno niszczyć gniazd).

Jaja 

Pod koniec kwietnia lub na początku maja składa 4-6 jaj o tle sinozielonym z niebieskim odcieniem, o średnich wymiarach 35x25 mm.

Wysiadywanie 

Od złożenia pierwszego jaja trwa przeważnie 17-19 dni. Pisklęta osiągają samodzielność po ok. 30 dniach, lecz na noc wracają jeszcze do gniazda.

Pożywienie 

Głównie dżdżownice, pędraki, gryzonie, odpadki. W okresie lęgów bywa szkodliwa, wybierając jaja lub pisklęta drobnych ptaków śpiewających. Regularnie korzysta z pojnika i wodę często nosi dla młodych.

Ochrona 

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową ścisłą.