Koczkodan rudy inaczej patas, huzar zwykły lub huzar rudy (Erythrocebus patas) – afrykańska małpa wąskonosa o stosunkowo ciężkiej budowie ciała, jeden z największych koczkodanów. Jedyny gatunek sklasyfikowany w rodzaju Erythrocebus Trouessart, 1897.

Jest to gatunek szeroko rozprzestrzeniony. Zamieszkuje suche tereny sawannowe i półpustynie, również niewielkie zarośla, np. akacjowe w Afryce Zachodniej i Środkowej. Jest to najszybsza małpa wąskonosa, mogąca przemieszczać się z prędkością do 55 km/h. Potrafi poruszać się na dwóch kończynach, podpierając się ogonem. Grupa rodzinna liczy zwykle około 20 osobników, areał zajmowany przez stado ma powierzchnię około 4 tys. ha. W ciągu jednego dnia małpy penetrują w poszukiwaniu pożywienia obszar o średnicy około 5 km. Odżywiają się żywicą drzew, kwiatami, mrówkami i innymi stawonogami, których poszukują na sawannie.

W niewoli koczkodany rude dożywają 20 lat, jednakże przeciętna samica na wolności umiera w wieku 4 lat. Są to zwierzęta o znacznej śmiertelności, rekompensowanej przez przyspieszone wkraczanie w okres rozrodczy. Gotowość do rozrodu samice osiągają w wieku 2,5 roku. Brak sezonu rozrodczego, długość cyklu płciowego 30 dni.

Długość ciała: do 85 cm

Długość ogona: 75 cm

Masa dorosłego samca: ok. 13 kg

Masa dorosłej samicy: ok. 6 kg

Wyróżniane dotychczas podgatunki były błędnie opisane, wymagane są dalsze badania dla ich poprawnego określenia.