Szukaj zwierząt alfabetycznie: a| b| c| d| e| f| g| h| i| j| k| l| m| n| o| p| q| r| s| t| u| v| w| x| y| z|
Charakterystyka Kukułka czubata

Kukułka czubata (Clamator glandarius) - średni ptak wędrowny z rodziny kukułkowatych, podrodziny kukułek.

Występowanie

Zamieszkujący Półwysep Iberyjski, południe Półwyspu Bałkańskiego, Azję Mniejszą, na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce. Populacje południowo-europejskie zimują w Afryce Południowej (na południe od Sahary).

Do Polski zalatuje sporadycznie. Niezbyt często można też ją spotkać w innych częściach Europy Zachodniej i Środkowej.

Charakterystyka

Odpoczywająca kukułka czubata

Cechy gatunku

Wysmukłe ciało, wyraźny czubek na głowie i wyraźnie schodkowany ogon z białym obrzeżeniem. Czubek, wierzch i boki głowy szare, szyja i pierś żółtawobiałe, wierzch ciała rdzawooliwkowy z białymi plamkami, które czasem mogą być drobne, a niekiedy tworzą duże białe pola charakterystyczne dla siedzącej lub lecącej sroki (co może mylić przy pierwszym spojrzeniu). Spód ciała zawsze jednobarwny - biały, na szyi i gardle ochrowy nalot. Z daleka dorosły ptak jest szary, a młody ma ciemniejsze ubarwienie - szyja i pierś są bardziej pomarańczowożółte, a lotki I rzędu rdzawobrązowe.

Gatunek ten podobny jest do kukułki zwyczajnej, od której jest jednak większy i ma węższy, dłuższy ogon. Jej szersze skrzydła są mniej spiczasto zakończone. W spoczynku przypomina srokę, ale w porównaniu z jej ciężkim lotem kukułka czubata dużo lepiej przemieszcza się w powietrzu. Wśród leśnych gałęzi i zakrzaczeń porusza się lekko, szybko i bez przeszkód.

Wymiary średnie

dł. ciała 
ok. 40 cm
rozpiętość skrzydeł 
63 cm
waga 
ok. 130-192 g

Głos

Mimo swej nazwy rodzajowej i spokrewnienia odgłosy tego gatunku nie przypominają w ogóle kukania kukułki zwyczajnej. Podobne są bardziej do skrzeczenie (określanego czasem szczekaniem) sroki. Terytorialny śpiew samca to głuche, opadające "ki-u". Szorstkie odgłosy przypominają "kakakarrkarr". Zawołanie ostrzegawcze zbliżone jest do głosu wrony - "krak".

Biotop

Świetliste lasy liściaste, tereny otwarte o pojedynczych krzewach, parki i aleje. Zamieszkuje niższe szerokości geograficzne - tereny z piniami i dębami korkowymi podobnymi do sawanny, wrzosowiska z wysokimi krzewami, zarośla oliwne, ale i obrzeża osiedli wokół których znajdują się parki.

Okres lęgowy

Pisklęta w gnieździe krukowatego

Gniazdo

Pasożyt lęgowy, składający jaja niemal wyłącznie w gniazdach ptaków krukowatych (robi to samica) - kruka, sójki, wrony, sroki i sroki błękitnej, a w Afryce również błyszczaków. Żaden z tych gatunków nie jest świadomy, że w swym gnieździe wysiaduje jedno lub kilka obcych jaj kukułki. Jej pisklęta bowiem wyglądają podobnie i odzywają się w zbliżony sposób do młodych gospodarza. Potomstwo obu gatunków w jednym lęgu wychowuje się w zgodzie. Wynika to z tego, że duże krukowate przynoszą swym dzieciom na tyle dużo pożywienia, że starcza go dla swoich i adoptowanych młodych. To samica kukułki czubatej jednak by zmniejszyć konkurencję w przybranym lęgu sama niszczy lub wyrzuca jaja gospodarzy. Zachowania rozrodcze są zatem podobne do występujących u naszej rodzimej kukułki zwyczajnej, choć ta druga za gniazdo zastępcze wybiera lęgi wróblowych, a jej pisklęta wyrzucają swoje przybrane rodzeństwo lub jaja z gniazda, bo rodzice wróblowatych nie nadążyliby karmić, zarówno swoich piskląt, jak i kukułczych.

Pisklę kukułki czubatej

Jaja

Składa około 9-25 jaj.

Wysiadywanie

Kukułka w każdym gnieździe składa kilka jaj, w przeciwieństwie do kukułki zwyczajnej (krukowate są większymi rodzicami zastępczymi i przynoszą więcej pokarmu). Jaja wysiadywane są przez okres 12 do 15 dni. W jednym gnieździe znajduje się do trzech piskląt kukułki czubatej, prawdopodobnie pochodzących od różnych samic. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 18 dniach.

Pożywienie

Duże owady i ich larwy, mniejsze kręgowce. Dieta obu kukułek - zwyczajnej i czubatej - jest podobna, choć ta druga łapie większe stawonogi, a jej pisklęta w gnieździe karmione są szczątkami upolowanych kręgowców.

Gdy wrócą z zimowisk przylatują najczęściej do świetlistych lasów sosnowych, gdzie szukają, żywiących się sosnami, owłosionych gąsienic, które akurat wtedy wychodzą ze swych miejsc zimowania. Wśród dużych owadów łapią ważki i szarańczaki. Mogą też schwytać małe jaszczurki.

Ochrona

Objęta ochroną gatunkową.

Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ptaki
Podgromada Neornithes
Nadrząd neognatyczne
Rząd kukułkowe
Rodzina kukułkowate
Rodzaj Clamator
Gatunek kukułka czubata
Nazwa systematyczna
Clamator glandarius
(Linnaeus, 1758)
Kategoria zagrożenia (CzKGZ)
Status iucn3.1 LC pl.svg
najmniejszej troski
Zobacz też inne Ptaki (aves):
strona główna| zwierzęta| ogrody zoologiczne w Polsce| parki krajobrazowe w Polsce| przepisy| humor| kontakt