Charakterystyka Kulik wielki
Kulik wielki (Numenius arquata) – duży ptak brodzący z rodziny bekasowatych.
- Występowanie
- Zamieszkuje w zależności od podgatunku:
- Numenius arquata arquata - Europa od Wysp Brytyjskich po Ural i Wołgę. Zimuje od Islandii przez Wyspy Bytyjskie, Europę Zachodnią po basen Morza Śródziemnego, Maghreb, Bliski Wschód i zachodnią część Indii. W Polsce występuje najczęściej na Bagnach Biebrzańskich, w dolinie Noteci i Odry, mniej licznie na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, w Słowińskim Parku Narodowym, w rejonie Chojnic i w dolinie Bzury. W naszym kraju żyje 650-700 par lęgowych.[3] Przeloty w marcu-kwietniu i lipcu-listopadzie.
- Numenius arquata orientalis - na wschód od Wołgi i Uralu, przez Azję Środkową po Daleki Wschód, w tym południową Japonię, Filipiny oraz Wielkie Wyspy Sundajskie.
- Cechy gatunku
- Jest to jeden z największych europejskich siewkowców. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, jednak samice większe od samców i mają dłuższe dzioby. W upierzeniu przeważa kolor szarobrązowy. Wierzch ciała okryty ciemnymi, podłużnymi lub okrągłymi plamami. Spód białawy, również w górnej części pokryty ciemnymi plamami. Kuper biały. Ogon jasnobrązowy z poprzecznym, ciemnym prążkowaniem. Bardzo charakterystyczny długi, wygięty łukowato ku dołowi ciemny dziób o jaśniejszej nasadzie. Nogi czarne. Młode osobniki mają odcień brunatny. W locie widać dobrze biały kuper oraz szarobrunatny, prążkowany poprzecznie ogon. Wśród brodźców odznacza się najdźwięczniejszym głosem. Zarówno w locie i na ziemi powtarza melodyjne "tlo-id" oznaczając swoje terytorium. Poza sezonem lęgowym zbierają się w stada na noclegowiskach i żerowiskach.
- N. a. orientalis jest bledszy, ma boki zazwyczaj pozbawione cętek, a prążkowanie na ogonie jest gęstsze. Natomiast kulik mniejszy jest drobniejszy i jego dziób jest krótszy. Różni się też tym, że przez wierzch głowy przebiega mu jeden jasny pas, a drugi biegnie przez oko. Kulik wielki jest wielkości wrony.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 50-65 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 80-110 cm
waga ok. 470-1360 g - Biotop
- Na lęgowiska wybiera wilgotne łąki słabo użytkowane rolniczo (coraz częściej też na tych intensywnie koszonych), bagna, rozległe pola i stepy w pobliżu wody. Spotyka się go też dość wysoko w górach, na torfowiskach i wrzosowiskach.
Samiec w locie. Czubek ogona tworzą odchylone łapy
- Toki
- W marcu i kwietniu wracają stadami, po czym łączą się w pary zaczynając toki, które odbywają się w powietrzu i na ziemi. W ich trakcie dochodzi do wygrzebywania gniazda i przynoszenia materiału na wyściółkę. Oprócz tego samce wzbijają się wysoko w powietrze, trzepocząc intensywnie skrzydłami, na wysokość 30-40 metrów, po czym lotem ślizgowym spuszczają się w dół. Zaraz potem ponawiają manewr. Wznosząc się znów w górę wydają niski dźwięk przypominający flet, a w czasie lotu ślizgowego wydają dźwięczne trele.
- Gniazdo
- Dołek w ziemi, lub w suchej kępie turzyc zawsze pośrodku łąki lub wrzosowiska. Wysłane jest suchymi źdźbłami.
Lęg kulika wielkiego
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu-czerwcu (w Polsce w kwietniu) 4 plamiste, brunatne lub szarozielone jaja.
- Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są przez okres 26-30 dni przez obydwoje rodziców. Zachowują przy tym szczególną czujność. Pisklęta, zagniazdowniki, opuszczają gniazdo po kilku dniach, jednak nadal pozostają pod opieką rodziców. W tym czasie są oni agresywni i hałaśliwi. Pisklęta mają szarożółty puch, a wierzch głowy ciemnobrunatny. Na grzbiecie są duże, czarne plamy. Do 3 tygodnia życia mają prosty dziób, potem zaczyna zakrzywiać się w dół. Zdolność do lotu uzyskują w wieku 5-6 tygodni. Rodziny opuszczają lęgowiska do końca sierpnia. W chłodniejszym klimacie na północy matki porzucają młode 10 dni po wykluciu, a potomstwem zajmuje się tylko ojciec.
- Pożywienie
- Głównie bezkręgowce m.in. owady, pająki, mięczaki, skorupiaki, ale zjada również drobne kręgowce, a jesienią także owoce (głównie jagody) i nasiona. Pokarm jest zatem różnorodny i zmienia się w trakcie życia. Długi dziób służy do zbierania małych zwierząt z podłoża, zjadania roślin, ale i grzebania w miękkim podłożu.
- Ochrona
- Gatunek chroniony. Zagrożeniem dla tego ptaka jest niszczenie siedlisk. Potrafiły wprawdzie przystosować się do bardziej intensywnej gospodarki rolnej, ale do rozrodu wymagają ok. 11 tygodni by wysiedzieć jaja i wychować młode. Sukces rozrodczy jest niewielki, podobnie jak innych ptaków żyjących na łąkach i ogólna liczebność kulików stale maleje. Tym bardziej, że ptaki te przywiązują się do swoich lęgowisk i cechują się dochodzącym do 30 lat życiem.
Systematyka
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kręgowce |
Gromada | ptaki |
Nadrząd | neognatyczne |
Rząd | siewkowe |
Rodzina | bekasowate |
Podrodzina | brodźce |
Rodzaj | Numenius |
Gatunek | kulik wielki |
Nazwa systematyczna | |
Actitis macularia | |
(Linnaeus, 1758) | |
Podgatunki | |
|
|
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) | |
najmniejszej troski
|
Zobacz też inne Ptaki (aves):