Mewa pospolita (Larus canus) – duży ptak wodny z rodziny mew.

Występowanie

Zamieszkuje północną Eurazję i Amerykę Północną, w zależności od podgatunku:

• Larus canus canus – Islandia, Wyspy Brytyjskie i Półwysep Skandynawski po Morze Białe. Zimuje w Europie (głównie nad Morzem Północnym, na zachodnich wybrzeżach i nad Morzem Śródziemnym), Afryce Północnej i Bliskim Wschodzie po Zatokę Perska. W Europie poszerzyła swój zasięg na tereny w głąb Polski, Niemiec, Austrii, Francji i Austrii. Obecna południowa granica występowania sięga krawędzi Alp.

W Polsce gnieździ się nielicznie (3000 - 3500 par) i nierównomiernie, choć spotkać ją można na całym niżu. Największe skupisko w środkowym odcinku Wisły. Licznie zimuje na wybrzeżu Bałtyku. Przeloty w marcu-kwietniu i sierpniu-listopadzie (przez Europę Środkową przelatuje 20% mew pospolitych). Od połowy XX wieku widywana coraz częściej w głębi lądu, wtedy też pojawiła się po raz pierwszy w kraju. Badania dowiodły, że lęgi kończą się większym sukcesem nad przemysłowymi zbiornikami wodnymi niż nad Wisłą.

• Larus canus heinei – od Półwyspu Kanin i okolic Moskwy po Lenę. Zimuje w Europie Południowo-Wschodniej i azjatyckich wybrzeżach mórz Czarnego i Kaspijskiego.
• mewa kamczacka Larus canus kamtschatschensis – północno-wschodnia Syberia. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej.
• Larus canus brachyrhynchus – zachodnia Ameryka Północna od północnej Alaski i Mackenzie po Kolumbię Brytyjską i północny Saskatchewan. Zimuje na zachodnim wybrzeżu USA.

Charakterystyka

Dwie mewy pospolite w locie

Cechy gatunku

Wyraźnie zaznaczony jedynie dymorfizm wiekowy. Głowa okrągła z małym dziobem. Ptaki dorosłe w upierzeniu godowym białe, grzbiet i pokrywy skrzydłowe blado-popielate z białymi tylnymi krawędziami. Nogi żółtozielonkawe, dziób czysto żółty. Końcówki lotek skrzydeł czarne z białymi plamami. Upierzenie spoczynkowe różni się niewiele - drobne, szarobrązowe plamki na wierzchu głowy i na karku. Młode białe z brązowymi plamkami na ciele, najgęstszymi na grzbiecie i skrzydłach. Lotki brązowe, na końcu ogona wąski czarny pas. Mają ciemny dziób z czarną plamą u nasady. Nogi cieliste. W trakcie pierwszego i drugiego roku życia ubarwienie stopniowo się zmienia - głowa, brzuch i szyja bieleją, wzrasta liczba piór szaro-ciemnych na grzbiecie i skrzydłach. Ubarwienie ostateczne uzyskują w 3. roku życia. To ptak w większości wędrowny, choć są populacje częściowo koczownicze.

Identyfikacja

Jest nieco większa od śmieszki czy gołębia i mniejsza od mewy srebrzystej z którą można ją w locie pomylić. Ma Ciemniejszy wierzch skrzydeł i grzbiet niż mewa śmieszka.

Wymiary średnie

długość ciała ok. 40-56 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 110-120 cm
waga ok. 300-600 g

Głos

Słychać z daleka przenikliwe krzyki mew pospolitych "kyau" i "gue gue gue", podobne do okrzyków mewy srebrzystej, ale są wyższe i bardziej przenikliwe.

Biotop

Pisklęta mewy pospolitej

Brzegi mórz, dużych rzek i jezior śródlądowych na nizinach i w górach, na piaszczystych plażach, wydmach, przybrzeżnych wyspach, stojących zbiornikach wodnych, a także bagnach i mokradłach. Czasem w obrębie miast. Preferuje suche miejsca z dobrą widocznością. Unika zatem wysokiej i gęstej roślinności. W czasie zimy mogą koczować, a gdy jest ona surowa przemieszczają się bardziej w głąb lądu, choć nie zostają tam na długo.

Okres lęgowy

Toki

Mewy przylatują na lęgowiska w marcu lub kwietniu parami. Są wierne miejscu lęgowemu, jak i zeszłorocznemu partnerowi (obserwowane jednak przypadki, gdy samiec miał dwie samice). Rozpoczynają toki zbierając się na wzniesionych miejscach. Z wyciągniętą nad ziemią szyją uciekają piechotą ze stada udając, że dziobią coś na ziemi. Imitują budowę gniazda piersią wygniatając dołek. Cały rytuał kończy się chóralnym wrzaskiem całego zespołu. Od tego momentu toki odbywają się już tylko w parach. Samiec i samica obok siebie zbierają małe kamienie i źdźbła traw rzucając je na siebie. W tym okresie zawodzenia zaczynają od krótkich "kje" wnoszących się do uderzającego "kiiije".

Gniazdo

Płytki dołek na ziemi na podwyższeniu, palach ostróg, dachach domów, kopczyk w kępach turzyc. Rzadziej na wierzbach. Często samotnie, ale może również tworzyć niewielkie lub średnie kolonie. Gniazdo buduje głównie samica ustalająca miejsce na lęg, z większą lub mniejszą pomocą samca. Składa się z traw, roślin wodnych lub wrzosów. Lęgi mewy pospolitej mogą znajdować się tez na obrzeżach koloni mew srebrzystych lub śmieszek.

Młoda mewa pospolita podrywa się do lotu

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju 1-3 oliwkowobrązowych lub zielonkawych jaj w ciemne kropki.

Wysiadywanie i dorastanie

Jaja wysiadywane są przez okres 23-26 dni przez obydwoje rodziców. Oboje też je wychowują do 5 tygodnia życia, kiedy to stają się lotne. Młode wykluwają się w jednym czasie. Podobnie jak u innych gatunków mew, od początku są opierzone i mogą biegać, ale przebywają głównie w gnieździe lub jego pobliżu (tam tez karmią je rodzice). Aby rodzic zwrócił pokarm pisklę dziobie w czubek jego dzioba. Pisklęta nabywają umiejętność latania w 7-8. tygodniu życia. Zwykle jednak sukces rozrodczy jest mały ze względu na plądrujące kolonie szczury i lisy. Poza tym często przegrywają konkurencję o miejsce lęgowe z mewami srebrzystymi.

Pożywienie

Osobnik młodociany, Alaska

Pokarm zwierzęcy zróżnicowany i zależny od pory roku i zasobów, głównie bezkręgowce (m.in. pierścienice), śnięte ryby, małe płazy i gryzonie, a także jagody i nasiona, oraz detrytus. Pokarm roślinny stanowi jedynie uzupełnienie diety.

Na żerowanie z noclegowisk, ulokowanych nad wodą, odlatują rano. Kierują się wtedy na pola, łąki, wysypiska śmieci, do portów. Szukają pokarmu też na wybrzeżach i mulistych brzegach. Mogą pasożytować na innych ptakach, m.in. śmieszkach karmionych chlebem, ptakach żywiących się małżami i rybami, kulikach, które dzięki zagiętemu dziobowi wyłapują robaki, które są pożądaną, ale trudniej dostępną dla mew ofiarą. Zdarza jej się pochwycić i zjeść ptasie jaja i pisklęta mew i rybitw. Zjada też odpadki pozostawiane przez ludzi. Poszukiwać pokarmu może w locie patrolowym, przez brodzenie w wodzie, chwytanie zdobyczy z powierzchni wody i przez zanurzenie nisko głowy w wodę. Potrafi z powietrza skoczyć do wody i zanurkować na 1 metr głębokości, a także ścigać owady w locie.

Ochrona

Gatunek chroniony.

Spadek liczebności grozi jej przez regulowanie rzek i likwidowanie wysp umieszczonych w ich nurcie.