Mewa siodłata (Larus marinus) - największy ptak z rodziny mew w Europie.

Występowanie

Obszar występowania ograniczony jest do wysp i wybrzeży atlantyckich na północnej półkuli. Zamieszkuje pas od Wielkich Jezior Północnoamerykańskich, wschodniej Kanady i USA po Karolinę Północną na południu, południową Grenlandię, wyspy Arktyki, Islandię, Wyspy Owcze, Wyspy Brytyjskie, północną Francję, oraz Półwysep Skandynawski po Morze Białe i Półwysep Kola. Zimą (zwłaszcza północne populacje) przenosi się bardziej na południe i południowy zachód osiągając brzegi Morza Śródziemnego (sporadycznie Maroko) oraz Antyle. Osiadłe populacje zimują na wybrzeżach Morza Północnego i Bałtyckiego. Większość mew siodłatych jednak przemieszcza się zimą na południe, sporadycznie docierając nawet do Morza Czarnego. Dalsze wędrówki odbywają przeważnie ptaki młode.

W Polsce nie gniazduje, nielicznie koczuje zimą na wybrzeżu, zwłaszcza nad Zatoką Gdańską i Pomorską (tu populacje oceniane na 600 - 2900 osobników). W głębi kraju pojawia się bardzo rzadko. Niektóre z nich przebywają u nas cały rok, jednak najbliższe geograficznie lęgi stwierdzono na bałtyckim wybrzeżu Niemiec. W Europie Środkowej widywana przeważnie w stadach mew srebrzystych.

Charakterystyka

Cechy gatunku 

Wyraźnie zaznaczony jedynie dymorfizm wiekowy. W upierzeniu godowym grzbiet i skrzydła są u obu płci czarne (czarny płaszcz). Na końcówkach skrzydeł końce lotek I rzędu biało obrzeżone i wystają poza ogon tylko kilka centymetrów. Reszta ciała biała. Dziób żółty z czerwoną plamą na żuchwie, nogi różowe. W upierzeniu spoczynkowym mają ciemne plamy na głowie i karku. Osobniki młodociane białe, z gęstym brązowym cętkowaniem na wierzchu ciała od głowy po ogon, i podobnym, lecz rzadszym na spodzie (ten jest jaśniejszy niż u mewy srebrzystej lub żółtonogiej). Ich pióra mają jasne otoczki. Na białym ogonie szeroka, ciemna pręga otoczona przez ciemne plamki. Dziób ciemnoszary. Pierwszej zimy mają już białą głowę i spód ciała. W upierzeniu przejściowym w 2. i 3. roku życia głowa i brzuch stopniowo jaśnieją, a grzbiet i skrzydła ciemnieją. Szatę osobników dorosłych uzyskują w 4. roku życia.

Jej wielkość dorównuje prawie wymiarom dzikiej gęsi, a dorosła podobna jest do mewy żółtonogiej. Przy innych mewach odróżniają się wielkością i masywną sylwetką. W powietrzu ich lot jest podobny do ruchów czapli.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 70-80 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 150-170 cm
waga ok. 1,3-2,0 kg

Postawa godowa

Głos

Swoją obecność manifestuje głębokim "huuk".

Biotop

Lęgną się na wybrzeżach mórz o skalistych brzegach i wyspach, rzadziej piaszczystych, lokalnie na brzegach dużych rzek i ich zakolach oraz jeziorach śródlądowych. Unikają raczej płaskich terenów. W portach trzyma się spokojniejszych miejsc, gdzie odpoczywa. Poza okresem lęgowym również wyrusza na otwarte morze. W czasie przelotów mewy siodłate wędrują wzdłuż rzek i wybrzeży morskich, rzadko tylko zapuszczając się na ląd. Jest to związane z pokarmem, który zdobywają głównie nad wodą.

Okres lęgowy

Gniazdo mewy siodłatej z jajami

Toki

W okresie godowym przyjmuje szereg ruchów i postaw rytualnych np. z unoszeniem i opuszczaniem głowy przy otwartym dziobie.

Pisklęta mewy siodłatej

Gniazdo 

Na kamienistym podłożu, w piasku, na skałach, w trawie, zawsze w pobliżu brzegu. Tworzy niewielkie kolonie, często w koloniach innych mew. Gniazdo budowane jest przez obojga partnerów. Używane do tego są gałęzie, trawy, glony umieszczone w płytkim dołku. Zwykle przez parę lat z rzędu zajmuje te same miejsca lęgowe.

Jaja 

Okres lęgowy trwa od połowy kwietnia do czerwca. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu-czerwcu 1-3 oliwkowych jaj pokrytych ciemnymi plamkami.

Osobnik młodociany

Wysiadywanie i dorastanie 

Jaja wysiadywane są od przez okres około 27 dni przez obydwoje rodziców. Oboje też karmią młode przez około 50-56 dni i to z dużym poświęceniem. Potrafią zdobywać dla nich pokarm z terenów oddalonych od gniazda o 20-35 km. Pisklęta uzyskują zdolność do lotu w wieku około 8 tygodni. Pierwsze lęgi wyprowadza w wieku 4 - 5 lat.

Pożywienie

Różnorodny morski pokarm zwierzęcy, w tym odpady rybackie, małe ryby, ptaki i ssaki, padlina, a także jagody.

Od lipca do kwietnia, czyli poza sezonem lęgowym, latają nad morskimi wybrzeżami lub pełnym morzem szukając pożywienia. Jej wielkość i żarłoczność działa na szkodę koloniom innych gatunków mew w których to mewy siodłate kradną jaja i pisklęta. Mogą nawet polować na dorosłe ptaki, które gnieżdżą się w norach i szczelinach (są wtedy łatwym łupem) np. na maskonury.

Ochrona

Gatunek chroniony.