Szukaj zwierząt alfabetycznie: a| b| c| d| e| f| g| h| i| j| k| l| m| n| o| p| q| r| s| t| u| v| w| x| y| z|
Charakterystyka Norka amerykańska

Norka amerykańska, wizon (Neovison vison) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych.

Nie jest blisko spokrewniona z norką europejską i oba gatunki nie mogą się krzyżować.

Występowanie

Norka amerykańska jest powszechnie spotykana w Ameryce Północnej. Występuje w niemal całej Kanadzie i 48 z 50 stanów USA.

Od lat 50. XX w. norka amerykańska występuje dziko także w Europie, gdzie została sprowadzona jako zwierzę futerkowe. Dzikie populacje tego gatunku, zostały zapoczątkowane poprzez wypuszczenia w latach 50. XX wieku na terenach ówczesnego Związku Radzieckiego i obecnie występują na Islandii, w krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Niemczech, Polsce i części Rosji. Znikoma część norek, które przedostały się z hodowli do stanu dzikiego, w warunkach leśnych jest w stanie się rozmnażać.

Wygląd 

Norki amerykańskie mają wydłużone ciało z relatywnie krótkimi łapami i ogonem. Głowa norki jest mała i dość płaska; palce tylnych nóg spięte błoną.

Pokryte są gęstym, miękkim, nieprzepuszczającym wody futrem, zwykle barwy brązowej. Podbródek zwykle biały.

Norka amerykańska jest większa i cięższa od swej europejskiej krewniaczki. Ciało norki amerykańskiej ma długość 30 – 43 cm, zaś długość ogona to ok. 13 – 23 cm. Masa ciała zawiera się w przedziale od 0,7 do 1,3 kg. Samce i samice dość znacznie różnią się wielkością; podane przedziały wielkości i masy w swych górnych granicach dotyczą samców, zaś w dolnych – samic.

Hodowlana odmiana tego gatunku osiąga większe rozmiary.

Tryb życia

Norka amerykańska
Młode, hodowlane norki amerykańskie
Hodowlana norka amerykańska - biała
Hodowlana norka amerykańska - odmiana silverblue

Gatunek ten żyje w pobliżu śródleśnych wód. Norki amerykańskie przejawiają aktywność głównie w nocy i o zmierzchu, w ciągu dnia przebywają w samodzielnie wykopanych norach ziemnych, które mogą mieć do 3 metrów długości. Niekiedy norka nie buduje własnej nory, lecz zajmuje już istniejącą lub osiedla się w nisko położonej dziupli lub wykrocie.

Poza okresem godowym prowadzą samotniczy tryb życia i agresywnie reagują na innych przedstawicieli własnego gatunku. Granice własnego terytorium oznaczają przy pomocy wydzieliny gruczołów okołoodbytowych. Wielkość terytorium poszczególnych osobników związana jest z płcią zwierzęcia: samice mają rewiry wielkości 8 – 20 ha., obszar samca dochodzi niekiedy do 800 ha.

Dobrze pływają i potrafią nurkować do głębokości 6 metrów.

Pożywienie

Norki amerykańskie są mięsożerne i są zręcznymi myśliwymi. Zjadają drobne ssaki (piżmaki, zające, ryjówki), a także żaby, bezkręgowce – stawonogi (np. raki) i owady, a często również ryby i ptactwo wodne. Norki zjadają także jaja ptaków.

Rozmnażanie

Raz do roku samica po ok. 40 – 80-dniowej ciąży rodzi 2 – 8 młodych (najczęściej 2-3). Okres godowy przypada na okres od lutego do początku kwietnia, narodziny młodych – na koniec kwietnia lub maj. Samica rodzi w gnieździe wyścielonym włosami, piórami i suchymi roślinami. Młode spędzają w nim pierwsze tygodnie życia. Po ok. 6 tygodniach są już częściowo samodzielne, zaś na jesieni matka opuszcza je ostatecznie. Dojrzałość płciową samice osiągają po ok. roku, zaś samce – po 18 miesiącach. Żyją do 4-6 lat.

Podgatunki

Wyróżnia się kilkanaście podgatunków norki amerykańskiej:

  • N. vison aestuarina (Ginnell, 1916)
  • N. vison aniakensis (Burns, 1964)
  • N. vison energumenos (Bangs, 1896)
  • N. vison evagor (Hall, 1932)
  • N. vison evergladensis (Hamilton, 1948)
  • N. vison ingens (Osgood, 1900)
  • N. vison lacustris (Preble, 1902)
  • N. vison letifera (Hollister, 1913)
  • N. vison lowii (Anderson, 1945)
  • N. vison lutensis (Bangs, 1898)
  • N. vison melampeplus (Elliot, 1904)
  • N. vison mink (Peale & Palisot de Beauvois, 1796)
  • N. vison nesolestes (Heller, 1909)
  • N. vison vison (Schreber, 1777)
  • N. vison vulgivaga (Bangs, 1895)

Norki w hodowli 

Norki amerykańskie są w wielu krajach europejskich (w tym także w Polsce) i na rosyjskiej Syberii dość powszechnie hodowane na fermach, jako zwierzęta futerkowe.

Forma fermowa tego gatunku jest znacznie większa od dzikiej (30-50 cm długości, ogon – 12-20 cm, waży dwukrotnie więcej aniżeli dzika). W warunkach fermowych uzyskano kilka odmian barwnych norki m.in.:

  • białe
  • czarne
  • brązowe
  • mahogen (ciemnobrązowy)
  • cross
  • palomino
  • "velvet" - charakteryzujących się wyraźnie skróconą, jedwabistą okrywą włosową
  • silverblue
    Norka amerykańska - odmiana silverblue

Od 1991 r. istnienie ferm hodujących norki amerykańskie jest zakazane w Szwajcarii (mimo że wcześniej norki nie były tam nawet hodowane), od 1998 – w Austrii (istniały tam 3 fermy), a od 2003 – w Wielkiej Brytanii. Norki hodowlane nie radzą już sobie tak dobrze w środowisku naturalnym jak ich przodkowie


Największym producentem skór norek na świecie są: Dania (na ten kraj przypada ponad połowa światowej produkcji), Holandia, Norwegia, Finlandia i Szwecja.

Naturalna utylizacja

Fermy norek to naturalne zakłady utylizacyjne – norki żywią się produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego (zarówno z ubojni drobiu jak i zakładów przetwórstwa rybnego). Kontrolą nad obrotem tymi produktami oraz fermami pełni Inspekcja Weterynaryjna. Fermy poddawane są obligatoryjnej kontroli na podstawie listy kontrolnej SPIWET 52.

W Polsce opracowany został także tak zwany „wskaźnik sprawności utylizacyjnej fermy”. Wskazuje on, w jakim procencie fermy zwierząt futerkowych mięsożernych redukują ilość odpadów pochodzenia zwierzęcego poprzez podawanie ich jako pokarmu.

Ciekawostki

Hodowla norek amerykańskich w celu pozyskania futra, stała się celem kampanii sprzeciwu ruchów ekologicznych. Efektem kampanii stało się likwidowanie hodowli oraz wypuszczanie przez działaczy ekologicznych tysięcy zwierząt na wolność. W ten sposób norka amerykańska zajęła pustą nisze ekologiczną powstałą po wymarłej norce europejskiej, która wyginęła na początku XX. wieku.

Fermy norek w sposób naturalny utylizują tysiące ton produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego eliminując w ten sposób energochłonną oraz drogą utylizację konwencjonalną.

Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada ssaki żyworodne
Szczep łożyskowce
Rząd drapieżne
Rodzina łasicowate
Podrodzina łasice właściwe
Rodzaj Neovison
Gatunek norka amerykańska
Nazwa systematyczna
Neovison vison
(Schreber, 1777)
Synonimy

Mustela vison Schreber, 1777

Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CzKGZ)
Status iucn3.1 LC pl.svg
najmniejszej troski
Zobacz też inne Ssaki (mammalia):
strona główna| zwierzęta| ogrody zoologiczne w Polsce| parki krajobrazowe w Polsce| przepisy| humor| kontakt