Ohar, podgorzelec, kaczka norowa (Tadorna tadorna) – gatunek średniego, wędrownego (poza skrajnie zachodnimi i południowymi populacjami) ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący Eurazję: wybrzeża Morza Północnego, Bałtyku i Morza Śródziemnego oraz pas od Morza Czarnego do północno-wschodnich Chin. Zimuje w zachodniej i południowej Europie nad Morzem Śródziemnym, w północnej Afryce, Azji Środkowej i na Subkontynencie Indyjskim. Latem, podczas pierzenia, największe stada spotyka się na wybrzeżu Morza Północnego między ujściami Łaby i Wezery.
Samica - samiec po prawej.
W Polsce bardzo nielicznie gniazduje na wybrzeżu, w głębi kraju pojawia się sporadycznie i nieregularnie. Przelatuje w marcu - kwietniu i październiku - listopadzie.
- Cechy gatunku
- Barwne upierzenie pozwala na jego łatwą identyfikację. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony, samiec jest jedynie nieco większy. U nasady dzioba w okresie godowym samiec ma czerwoną narośl, zaś samica biały pas (obrzeżenie). Oprócz tego samica ma brunatną plamę na brzuchu i białe obrzeżenie rudego pasa na piersi. Poza tym obie płcie ubarwione jednakowo. Głowa i górna część szyi czarna z zielonym połyskiem (u samicy bardziej czarnobrązowa), dolna część szyi, spód ciała i grzbiet biały. W poprzek piersi biegnie szeroki, kasztanowobrązowy pas, wzdłuż piersi - czarny. W okresie spoczynkowym obie płci są jeszcze bardziej podobne, tylko samiec ma słabo zaznaczony pas wzdłuż piersi. Młode mają wierzch ciała brązowoszarawy, a spód brudnobiały. Upierzenie dorosłych osiągają jednak dopiero po 3 latach. Na skrzydle rudo-zielone lusterko. W krajach południowych ohar jest ptakiem osiadłym, w północnych i zachodnich - wędrownym. Można usłyszeć jego szybkie "ga ga ga", a w okresie godowym samiec wydaje gwiżdżące odgłosy "rhio".
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 56 - 63 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 115 cm
waga ok. 0,9 - 1,6 kg. - Biotop
- Wybrzeża mórz i słonych jezior przymorskich o piaszczystym wybrzeżu z rzadką roślinnością wydmową. W okresie przelotów widuje się go nawet w głębi lądu na stawach i dużych rzekach.
- Gniazdo
- Zazwyczaj znajduje się w jamie wykopanej przez samicę lub króliczej, borsuczej albo lisiej o głębokości do 4 m. Duża lisia nora może być zajęta przez 5 samic równocześnie. W przypadku braku nory zakłada lęg na powierzchni ziemi, dość często w rozbitych bunkrach, opuszczonych chatach, szczelinach skalnych i starych grobach lub między kamieniami. Rzadziej gniazduje w dziuplach drzew i gęstych krzewach. Gniazdo może znajdować się do 3 km od brzegu. Jeśli jest to nora, to wysłana jest tylko puchem. Ohar wraca na tereny lęgowe parami w lutym i marcu.
- Jaja
- Jeden lęg w roku. Samica składa 7-12 kremowobiałych jaj. Wysiaduje je sama, jednak dopiero po zniesieniu ostatniego.
- Wysiadywanie
- Jaja są wysiadywane przez okres 27 do 29 dni przez samicę, podczas gdy samiec znajduje się w pobliżu gniazda, czasem nawet pilnuje wejścia do nory. Opiekę nad młodymi sprawują oboje rodzice. Zaraz gdy pisklęta wyklują się i wyschną, rodzice prowadzą je nad wodę. Młode mają biały puch w ciemnobrunatne plamy.
- Pożywienie
- Głównie drobne bezkręgowce uzupełnione roślinami (szczególnie wodorostami). Żeruje na lądzie lub w płytkiej wodzie, gdzie gruntuje. Młode potrafią nurkować. Młode żywią się drobnymi robakami, skorupiakami, mięczakami, owadami wodnymi i rybami; tylko wyjątkowo jest to pokarm roślinny.
- Ochrona
- W Polsce objęty całkowitą ochroną gatunkową.
Domena | eukarionty | ||||||
Królestwo | zwierzęta | ||||||
Typ | strunowce | ||||||
Podtyp | kręgowce | ||||||
Gromada | ptaki | ||||||
Podgromada | Neornithes | ||||||
Nadrząd | neognatyczne | ||||||
Rząd | blaszkodziobe |
||||||
Rodzina | kaczkowate |
||||||
Podrodzina | kaczki | ||||||
Rodzaj | Tadorna |
||||||
Gatunek | ohar | ||||||
Nazwa systematyczna | |||||||
Tadorna tadorna | |||||||
(Linnaeus, 1758) | |||||||
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) | |||||||
najmniejszej troski
|
|||||||
Zasięg występowania | |||||||
|