Paszkot (Turdus viscivorus) – średni ptak śpiewający z rodziny drozdowatych.

Występowanie

Zamieszkuje większą część Europy i Azji - spotyka się go w Zachodniej Syberii, Azji Środkowej, ale i w północno-zachodniej Afryce. Wschodnia granica sięga Himalajów, a północna Syberii. Wędrowne są zwłaszcza populacje północne i ze wschodniego areału występowania, gdzie północne zimy mają surowy, kontynentalny przebieg. Nie migrują jednak daleko. Południowe paszkoty z łagodniejszych stref klimatycznych zwykle cały rok pozostają na terenach lęgowych lub w ich okolicy. Zimą mogą zstępować w terenach górskich do dolin i wiosną powracać na wyższe partie gór. Wyróżnia się 3 podgatunki.

W Polsce rozpowszechniony w całym kraju, ale z reguły nieliczny ptak lęgowy (miejscami średnio liczny). Najczęściej widuje się go jednak w górach, a nie na nizinach, więc występuje nierównomiernie. Część ptaków pozostaje na zimę. To największy przedstawiciel drozdowatych w kraju.

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Paszkoty mają charakterystyczne trójkątne plamy na spodzie ciała

Największy spośród europejskich drozdów, podobny do drozda śpiewaka, ale bardziej szary. Obie płci ubarwione jednakowo i zbliżonej wielkości. Głowa wyróżnia się ciemno obrzeżonymi pokrywami usznymi. Jaśniejsze piórka występują między okiem, a nasadą bladożółtego dzioba, czarnego na końcu, oraz wokół oczu. Wierzch ciała charakterystycznie szarobrązowy, żółtawobiały spód czarno nakrapiany w trójkątne plamy, zwłaszcza na gardzieli. Boki i pierś beżowe, gęsto czarno nakrapiane, gęściej na środku piersi. Ma oliwkowożółte nogi. Ogon szarobrązowy z białymi brzegami. Skrzydła szarobrązowe z jasno obrzeżonymi piórami, a od spodu białe, co jest wyraźnie widoczne w locie. Młode osobniki mają na grzbiecie plamy.

W rozpoznaniu paszkota pomaga rozmiar - jest większy od kosa i podobny do drozda śpiewaka, ale masywniejszy i z wydatną piersią. Z daleka trudno odróżnić od siebie obie płci. Najczęściej widuje się go gdy przelatuje nad otwartymi przestrzeniami osadzonymi pomiędzy kompleksami leśnymi. Lot jest nieco falisty, zręczny, choć powolny, a gdy znajduje się w powietrzu wydaje chrapliwy głos. W trakcie ślizgu skrzydła są lekko zadarte do góry.

Rozmiary

długość ciała 

ok. 27 cm,

rozpiętość skrzydeł 

ok. 42–47 cm

Masa ciała

ok. 130 g

Głos

Charakterystyczny, suchy, twardy terkot "sznerr sznerr" lub "tr tr" mający funkcję wabiącą. Śpiew głośny, melancholijny, fletowy podobny do kosa, ale z większą liczbą powtarzających się powtórzeń, zwrotek. Frazy śpiewu dłuższe niż u drozda śpiewaka, .

Zaczyna śpiewać już w lutym i robi to również przy brzydkiej pogodzie.

Zachowanie

Przemieszcza się długimi skokami. Często stoi w wyprostowanej postawie. Zaniepokojony odlatuje daleko i wysoko, często powyżej wierzchołków drzew. Wędrowny, przyloty od marca do kwietnia i odloty od września do listopada. W czasie przelotów tworzy niekiedy niewielkie stada. Duża płochliwość i dość skryty tryb życia sprawia, że człowiek go nie zauważa, choć w niektórych miejsca nie jest ptakiem rzadkim.

Długość życia

Maksymalnie do 11 lat, jednak przeciętnie 3 lata.

Środowisko

Niektóre paszkoty pozostają zimą w pobliżu swych terenów lęgowych, Kazachstan

Gnieździ się głównie w wysokopiennych starych rozległych lasach lub borach iglastych (świerkowych i sosnowych) i mieszanych w pobliżu polan i zrębów lub na ich obrzeżach (tam znajduje się pożywienie dla niego), rzadziej zadrzewienia śródpolne, ogrody i parki. Preferuje biotopy wyżej położone lub pagórkowate, np. górskie. Nie występuje licznie i jedynie częściej można spotkać go na stanowiskach, które najbardziej mu odpowiadają. W odróżnienia do kosa lub drozda śpiewaka nie wykazuje dużej skłonności do przebywania w pobliżu siedzib ludzkich. Tylko w niektórych miastach Europy Zachodniej odnotowano przypadki gnieżdżenia się tego ptaka w podmiejskich lub miejskich parkach.
Las jest dla paszkota miejscem odpoczynku i wychowywania młodych, ale zdecydowanie najwięcej pokarmu zbierają na polach i łąkach.

Pożywienie

Żywi się owadami i ich larwami, robakami, dżdżownicami oraz ślimakami i inne drobne mięczaki. Poszukuje pokarmu na ziemi. Jesienią i zimą zjada owoce jarzębiny, jemioły lub nasiona, a przysmakiem są jagody jemioły.

Żeruje przeważnie na ziemi, drzewach lub krzewach szukając tam bezkręgowców. Szuka obszarów o krótkiej trawie i miękkim podłożu, gdzie łatwiej jest znaleźć dżdżownice. Jest to jeden z głównych gatunków roznoszących owoce jemioły na inne drzewa. Wcześniej jednak nasiona (bez ich uszkodzenia przez soki trawienne) tego roślinnego półpasożyta przechodzą przez układ pokarmowy paszkota.

Lęgi

Karmienie samicy paszkota przez samca we wspólnym gnieździe

Osobnik młodociany, który prawdopodobnie wyleciał z gniazda

W ciągu roku wyprowadza dwa–trzy lęgi, od kwietnia do maja. Tworzone pary są monogamiczne.

Gniazdo

Podobne do gniazda kosa, umieszczone na grubej gałęzi lub w rozwidleniu poziomych gałęzi na drzewie na różnej wysokości, często w koronie przy pniu sosny, lub na krzewie. Zbudowane na zewnątrz z łodyg, liści, korzonków, suchych źdźbeł traw, luźnych patyków i cienkich gałązek zmieszanych z mchem. Wnętrze wylepione jest iłem lub gliną i wysłane delikatnym materiałem roślinnym, np. suchą trawą, czasem z domieszką igliwia. Konstrukcja przypomina czarkę.

Jaja

Samica składa 4–5 niebieskich, żółtozielonych lub płowych usianych czerwonawymi (rdzawymi) lub fioletowoszarymi plamkami jaj o średnich wymiarach 30x22 mm.

Wysiadywanie

Samica wysiaduje jaja przez 15–16 dni na zmianę z samcem.

Pisklęta

Pisklęta, rzekome gniazdowniki, klują się nagie i ślepe, ale bardzo szybko rosną. Z czasem mają na sobie coraz więcej jasnoszarego puchu. Gdy mają 2 tygodnie, opiekę nad nimi przejmuje ojciec (wcześniej karmili je oboje rodzice), a matka rozpoczyna wtedy drugi lęg. Po ok. 17 dniach opuszczają gniazdo, choć nie potrafią jeszcze dobrze latać.

Status i ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.