Szukaj zwierząt alfabetycznie: a| b| c| d| e| f| g| h| i| j| k| l| m| n| o| p| q| r| s| t| u| v| w| x| y| z|
Charakterystyka Płatkonóg szydłodzioby

Płatkonóg szydłodzioby (Phalaropus lobatus) - średni ptak wędrowny z rodziny bekasowatych.

Występowanie 
Zamieszkuje wybrzeża Morza Arktycznego, w Eurazji od Półwyspu Skandynawskiego po Cieśninę Beringa, w Ameryce Północnej, na Grenlandii, Svalbardzie i Islandii oraz w Szkocji. Zimuje na otwartym morzu pojawiając się na wybrzeżach: pacyficznym Ameryki Środkowej, Morza Arabskiego, afrykańskich oraz Półwyspu Malajskiego i wysp Indonezji. W Polsce nieliczny ptak spotykany na przelotach w maju-czerwcu i lipcu-październiku pojedynczo lub w małych grupkach, najliczniej nad Zatoką Gdańską. Na wybrzeżu częsty, w głębi lądu rzadko.
Cechy gatunku 
To dość oryginalny ptak jeśli chodzi o dymorfizm, zachowania godowe i opiekę na młodymi, gdyż role obu płci są odwrotne w stosunku do tych panujących u większości ptaków. W szacie godowej samica nieco większa od samca i ubarwiona bardziej jaskrawo. Wierzch ciała łupkowoczarny o szarawym nalocie, na grzbiecie rudobrązowe, podłużne kresy. Pierś szara, spód ciała biały, na szyi i bokach głowy szeroka rdzawa przepaska (kołnierz), policzki i podgardle białe. Samiec natomiast ma węższy kołnierz koloru szarobrązowego. W szacie spoczynkowej obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała szaropopielaty z białymi podłużnymi pasami, spód biały, przez oko przechodzi czarny pasek. Osobniki młodociane mają wierzch ciała brązowoczarny, a spód biały (podobnie jak osobniki dorosłe w upierzeniu spoczynkowym). Płatkonogi mają wąski dziób, a nogi szare z płatkowatą błoną pławną, od której wzięła się nazwa ptaka.
W locie widać na ciemnych skrzydłach biały pas i białe prążkowanie grzbietu w kształcie dwóch liter V zwróconych czubkami do siebie. Odzywa się przenikliwym "pit pit pit". Od płatkonoga płaskodziobego jest mniejszy i zgrabniejszy, ma poza tym czarny, ostry i cieńszy dziób. Wielkością dorównuje biegusowi zmiennemu.
Wymiary średnie 
dł. ciała ok. 17-20 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 30-36 cm
waga ok. 20-45 g
Biotop 
Wybrzeża jezior i małych bagien w strefie tundry, na przelotach wybrzeża różnych zbiorników wodnych, stawów hodowlanych, również w głębi lądu. Zimą na pełnym morzu. W Skandynawii także na wysoczyznach.
Toki 
Na lęgowiskach ptaki są w kwietniu i maju. Samica pełni dominującą rolę w kojarzeniu się w pary. Rozpoczyna toki podnosząc się na wodzie, bijąc ze świstem skrzydłami wzlatuje do lotu godowego nad samą powierzchnią wody. Siada na wodzie i wydaje miękkim głosem wyjątkowe dźwięki. Wtedy to można usłyszeć jej słodkie zawodzenie "wedi wedi wedi". Ona też wybiera gniazdo i zajmuje się jego obroną.
Gniazdo 
W pobliżu wody, płytkie zagłębienie w kępie trawy, turzyc lub nisko nad ziemią w krzaku. Samica wyścieła je razem z samcem trawą, kawałkami liści i mchem.
Jaja 
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg (zdarza się jednak poliandria), składając pod koniec maja lub czerwcu 3-4 brązowożółte i brązowooliwkowe jaja z ciemnobrunatnymi plamkami, większymi i gęstszymi na grubym końcu. Na tym kończy się rola samicy w okresie lęgowym.
Pisklę
Okres lęgowy
Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 17-21 dni tylko przez samca (podobnie jak wychowywanie młodych), podczas gdy samica pozostaje w pobliżu gniazda. Pisklęta opuszczają gniazdo zaraz po wykluciu, usamodzielniają się po 4-5 tygodniach, a już po 2 tygodniach często są pozostawiane bez opieki. Mają rdzawożółty puch na grzbiecie przyozdobiony ciemnymi plamami i prążkami. Odloty zaczynają się od lipca i trwają do września.
Osobnik młodociany
Pożywienie 
Wodne bezkręgowce m.in. owady i ich larwy, na morzu plankton.
Zazwyczaj łowi je na powierzchni wody, po której bardzo lekko pływa (jakby siedział na dryfującym przedmiocie). Samo żerowanie jest specyficzne dla płatkonogów - pływając po wodzie kręci się wokół własnej osi i powoduje wypływanie planktonu, po czym szybko go zbiera z powierzchni tafli. Po tym też można go rozróżnić od innych siewkowców.
Ochrona 
Gatunek chroniony.
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ptaki
Nadrząd neognatyczne
Rząd siewkowe
Rodzina bekasowate
Podrodzina płatkonogi
Rodzaj Phalaropus
Gatunek płatkonóg szydłodzioby
Nazwa systematyczna
Phalaropus lobatus
(Linnaeus, 1758)
Kategoria zagrożenia (CzKGZ)
Status iucn3.1 LC pl.svg
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Phalaropus lobatus distribution.png

     lęgowiska

     zimowiska

Zobacz też inne Ptaki (aves):
strona główna| zwierzęta| ogrody zoologiczne w Polsce| parki krajobrazowe w Polsce| przepisy| humor| kontakt