Wąsatka (Panurus biarmicus) – niewielki ptak osiadły lub koczujący z rodziny wąsatek, zaliczany wcześniej do ogoniatek (Paradoxornithidae), pokrzewek (Sylviidae) lub tymaliowatych (Timaliidae). Zamieszkuje Europę na wschód od Polski na północy i Ukrainy na południu, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju (tam lokalnie liczny, 1800–2500 par).

Cechy gatunku 

Upierzenie ogólnie jasnocynamonowe. Bardzo długi, schodkowato zwężający się ogon i krótkie skrzydła. Dziób ostry, lekko wygięty. U samców głowa i kark jasnoszare, na bokach głowy charakterystyczne, czarne plamy w kształcie "wąsów", które widoczne są z daleka. Grzbiet, ogon i lotki cynamonowordzawe, spód ciała biały z lekkim, różowym odcieniem. Barki rdzawożółte. Skrzydła w podłużne pasy brązowo-czarno-białe. Pokrywy podogonowe czarne. Samice mają głowę cynamonowobrązową bez "wąsów", beżowe pokrywy podogonowe i ogólnie bardziej matowe upierzenie. Młode podobne do samic, lecz z czarnym grzbietem i pokrywami podogonowymi.

Wymiary średnie 

długość ciała: 13 cm
rozpiętość skrzydeł: 16-18 cm
masa ciała: ok. 14 g

Biotop 

Rozległe połacie trzcin na obrzeżach jezior i zarośnięte starorzecza.

Gniazdo 

Umieszczone nisko nad wodą w pałkach lub trzcinach. Jest zbudowane z suchych liści trzciny i wyścielone jej kwiatostanami.

Jaja 

Dwa lęgi w roku - pod koniec kwietnia i w czerwcu. W zniesieniu 5-7 jaj o średnich wymiarach 18x14 mm, białych z rzadkimi ciemnobrązowymi plamkami i żyłkami.

Wysiadywanie 

Od zniesienia ostatniego jaja trwa przez okres 12-13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-13 dniach.

Pożywienie 

Głównie owady.

Ochrona 

Z uwagi na nieliczne występowanie na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Zalecana ochrona biotopów lęgowych.