Charakterystyka Wydrzyk tęposterny
Wydrzyk tęposterny, żółtoszyi (Stercorarius pomarinus) - ptak z rodziny wydrzyków wielkość mewy pospolitej.
- Cechy rozpoznawcze
- U starych ptaków w szacie godowej dwie środkowe sterówki 7-10 cm dłuższe od innych sterówek, poza tym szpachlowato rozszerzone, ścięte i skręcone (od tego wzięła się ich nazwa rodzajowa). Upierzony czarnobrązowo z białym brzuchem i szyją oraz żółtymi policzkami. Nazwa "żółtoszyi" nie jest szczęśliwie dobrana, gdyż barwa szyi nie zawsze może służyć jako cecha rozpoznawcza. Czerń na wierzchu głowy sięga aż do nasady dzioba. U samców może czasem brakować typowej brązowej obroży na szyi. W upierzeniu spoczynkowym szyja i wierzch głowy białoplamiste. Młode na grzbiecie mają rude poprzeczne prążki, a sterówki wystają im za linię ogona tylko na 0,5 - 1,5 cm, krótsze są też o dorosłych ptaków w upierzeniu spoczynkowym. Lata prostoliniowo, wolno i równomiernie; płytko uderza skrzydłami.
Znane są 2 odmiany barwne:
- jasna, gdzie brzuch jest biały, boki ciemno prążkowane tak, że prążki te tworzą dwa pasy przechodzące przez pierś,
- ciemna, tę można rozpoznać po sterówkach, sposobie lotu, krępej sylwetce i ciemnobrązowym brzuchu. Występuje rzadziej niż forma jasna.
- Większy od mewy śmieszki. Jest mniejszy od wydrzyka wielkiego, ale większy i bardziej krępy od podobnego wydrzyka ostrosternego (zwłaszcza osobniki młodociane). Na ogół znacznie rzadszy od wydrzyka ostrosternego. Ma jaśniejsze lotki I rzędu, spokojniejszy lot i mocniejszy dziób.
- Występowanie
- To gatunek arktyczny. Gnieździ się na północnych krańcach Europy (od Półwyspu Kanin do Uralu), Azji i Ameryki, również w zachodniej Grenlandii. Na przelotach, głównie w październiku i listopadzie, pojawia się na wybrzeżach Morza Północnego (wyjątkowo nawet Morza Śródziemnego) i Bałtyckiego, a niekiedy i w głębi Polski. Przeloty jesienne nad Bałtykiem od sierpnia do listopada, wiosenne w kwietniu i maju.
- Od lipca i sierpnia wzdłuż wybrzeży kieruje się na zimowiska przy wybrzeżach Ameryki Południowej, zachodnich wybrzeżach Afryki, południowo-zachodnich Australii i na Oceanie Indyjskim.
- Głos
- W podnieceniu przeraźliwe okrzyki toli, toli, toli poza tym przeciągłe miauczenie ijee i chrapliwe "wicz-ju".
Dane liczbowe
- Długość: 45-48 cm
- Rozpiętość skrzydeł: 110-114 cm
- Skrzydło złożone: 34-37 cm
- Środkowe sterówki ogona: 19-22,5 cm
- Zewnętrzne sterówki: 5,5-10,5 cm
- Waga: 469-556 g
- Biotop
- Gniazduje osobno lub w niewielkich koloniach na wybrzeżach północnych mórz, na bagnach nad jeziorami i powolnymi rzekami w tundrze. W czasie przelotów we wrześniu i październiku dość rzadko spotkać go można w głębi lądu. Zimą opuszcza te surowe warunki i kieruje się na południe. Zimuje na otwartym morzu i wzdłuż wybrzeży na całej północnej półkuli.
Wydrzyk w upierzeniu godowym
- Gniazdo
- W tundrze płytkie zagłębienia lub jamka w mchu i trawie, bez wysłania. Wydrzyki nie gniazdują gdy brakuje pokarmu, a zwłaszcza lemingów (i ich masowych pojawów). Wynika to z tego, że karmią zazwyczaj swoje dwa młode tymi gatunkami norników.
Dorosły wydrzyk tęposterny
- Jaja
- Składa 2-3 brązowozielone jaja w ciemne plamki, podobne do jaj mew, ze względu na klimat Dalekiej Północy w czerwcu lub lipcu.
- Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są na zmianę przez oboje rodziców przez 24 - 28 dni. Oboje też zajmują się wychowaniem młodych, aż te nauczą się latać. Pisklęta szybko opuszczają gniazdo, ale rodzice karmią je w jego pobliżu. Puch młodych jest szarobrązowy.
- Pożywienie
- Głównie lemingi i inne niewielkie gryzonie północne (od ich liczebności zależy często rozmnożenie populacji wydrzyka), ryby, raki morskie, owady, pierścienice, a w okresie lęgowym wybierają jaja i pisklęta innych ptaków. Zachowanie wydrzyków przypomina działania pasożyta. Atakują ptaki żyjące nad morzami i wyrywają one mewom i rybitwom z gardzieli zdobycz.
- Na lemingi poluje z zasiadki, lotu patrolowego lub czasem wygrzebuje je z ziemi.
Systematyka
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kręgowce |
Gromada | ptaki |
Nadrząd | neognatyczne |
Rząd | siewkowe |
Rodzina | wydrzyki |
Rodzaj | Stercorarius |
Gatunek | wydrzyk tęposterny |
Nazwa systematyczna | |
Stercorarius pomarinus | |
(Temminck, 1815) | |
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) | |
najmniejszej troski
|
Zobacz też inne Ptaki (aves):