Żołna zwyczajna (żołna pospolita) (Merops apiaster) - średni ptak wędrowny z rodziny żołn, zamieszkujący południową Europę, tylko lokalnie na północ od Alp i Karpat, a także południową Azję i lokalnie w Afryce. Wędrówki w V i VIII. Zimuje w Afryce na południe od Sahary. W Polsce najwcześniejsze wzmianki o lęgach pochodzą z XVIII i XIX w. (w 1792 r. pod Oławą i w 1887 r. pod Nidzicą)^[4]. Obecnie skrajnie nielicznie, choć regularnie gnieździ się w części południowo-wschodniej kraju, lęgi znane są także od początku XXI wieku na Dolnym Śląsku.

Cechy gatunku 

Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Czoło białe, wierzch głowy i kark rdzawobrązowy, czarna pręga przez oko. Gardło żółtawe, oddzielone czarną przepaską błękitnego spodu. Barki, grzbiet i kuper złotooliwkowe (samica ma grzbiet oliwkowozielony, a pozostałe barwy mniej kontrastowe), skrzydła błękitno-zielone, pokrywy skrzydłowe i lotki drugorzędowe brązowe. Oliwkowozielony ogon, a środkowa para sterówek dłuższa od pozostałych o około 3 cm.

Wymiary średnie

dł. ciała ok. 23-25 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 43-48 cm
masa ciała ok. 45-55 g

Biotop 

Wysokie, piaszczyste urwiska, zarówno naturalne jak i sztuczne.

Gniazdo 

Długa (do 2m), samodzielnie wygrzebana nora w urwisku.

Jaja 

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w połowie czerwca 5 do 6 jaj.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane przez okres około 20 dni przez obydwoje rodziców, choć udział samca jest ograniczony. Pisklęta opuszczają gniazdo po 30 dniach.

Pożywienie 

Chwytane w locie owady, głównie błonkówki, chrząszcze, motyle, muchówki i prostoskrzydłe. Żądłówki miażdży końcem dzioba, aby uniknąć użądlenia. Jednak historię o niszczeniu rodzin pszczelich (nazwa gat. apiaster) są nieprawdziwe - z żądłówek chwyta przede wszystkim osy.

Ochrona 

Objęta ochroną gatunkową ścisłą.