Kret europejski (Talpa europaea) – gatunek owadożernego ssaka z rodziny kretowatych, zaliczanej do rzędu Soricomorpha, zwyczajowo nazywany kretem.

Zamieszkuje łąki i pola Europy i Azji Środkowej. W Polsce jest objęty całkowitą ochroną (poza zamkniętymi ogrodami i szkółkami).

Ciężar walcowatego ciała do 120 g, długość ciała do 17–20 cm. Pysk o ryjkowatym kształcie, zaopatrzony w 44 zęby. Oczy uwstecznione (o średnicy ok. 1 mm, prawdopodobnie niewrażliwe na światło). Uszy, cofnięte na tył czaszki, nie posiadają małżowin zewnętrznych, są natomiast zaopatrzone jedynie w fałd skórny i w specjalne włosy zamykające otwory słuchowe. Sierść czarna, charakteryzująca się wyjątkową gęstością włosów dwojakiego rodzaju: puchowych i pokrywowych (200 włosków na 1 mm²), przy dotknięciu dające wrażenie "aksamitnych".

Przednia łapa

Silne, łopatowate łapy z mocnymi zagiętymi do tyłu pazurami są przystosowane do kopania podziemnych tuneli. Szczególnie silne i duże są łapy przednie o zredukowanych kościach przedramienia.

Odżywia się dżdżownicami, larwami owadów i drobnymi kręgowcami, które lokalizuje dzięki czułemu słuchowi oraz włosom czuciowym na pysku i ogonie, czułym na drgania (stąd odstraszanie kretów polega na montowaniu odstraszaczy wibracyjno-akustycznych). Na głębokości 20–50 cm wykopuje system podziemnych tuneli o średnicy 6 cm, rozciągających na długość ok. 100–200 m (czasem do 1 km) i terytorium ok. 2000–6000 m², stanowiący rodzaj pułapki na faunę glebową (preferuje gleby żyzne i wilgotne). Korytarze drąży z prędkością 12–15 m/godz., wypychając jednorazowo 100–150 g ziemi (tzw. kretowina), które następnie patroluje co kilka godzin.

Kopce

Albino

Największe kopce pojawiają się na glebach bagiennych, dochodzą nawet do 90 cm wysokości. Na powierzchni ziemi porusza się niezdarnie i rzadko się na niej pojawia.

Buduje podziemne gniazdo z mchu i trawy (czasem uzupełnione pionowym tunelem sięgającym wód gruntowych - rodzajem "studni"), obok którego znajduje się "spiżarnia", w której gromadzi żywe, unieruchomione dżdżownice (z umiejętnie podciętym zwojem nerwowym). Komora taka, w której znajduje się kilkaset dżdżownic, stanowi zapas pożywienia na zimę. Samica rodzi 2-7 nagich młodych po ciąży trwającej ok. 28 dni (zwykle raz w roku, późną wiosną). Nie zapada w sen zimowy, jest zwierzęciem bardzo ruchliwym i aktywnym, żyje ok. 2-4 lat, dojrzałość płciową osiąga po 1 roku życia. Krety żyją samotnie (z wyjątkiem rui przypadającej wiosną), przy spotkaniu są wobec siebie bardzo agresywne. Ciekawostką jest dobowy cykl aktywności kreta i jego bardzo głęboki sen (podczas którego chrapie). Kret jest aktywny przez ok. 4 godz., po czym mocno śpi przez ok. 3 godz.

Podgatunki

Wyróżniono trzy podgatunki kreta europejskiego:

• T. europaea cinerea
• T. europaea europaea
• T. europaea velessiensis

Status i ochrona

W Polsce jest objęty ochroną gatunkową częściową. Nie jest chroniony na terenie ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek, lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz obiektów sportowych.