Brzęczka (Locustella luscinioides) – niewielki ptak wędrowny z rodziny Megaluridae^[3], wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych. Zamieszkuje większość środkowej i wschodniej Europy, wyspowo zachodnią i południową Europę (z wyjątkiem wysokich gór i prawie całej Wielkiej Brytanii), afrykańskie wybrzeża Morza Śródziemnego oraz Azję Mniejszą. Nie występuje w Skandynawii i na Islandii. Przeloty w IV-V i VIII-IX, zimuje w Afryce. W Polsce nieliczny, ale rozpowszechniony ptak lęgowy na niżu, lokalnie może być liczny. Nie występuje jedynie w okolicach pozbawionych zbiorników wodnych.

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Nie występuje dymorfizm płciowy - obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała, głowa, skrzydła i ogon jednolicie ciemnobrązowe, o ciepłym, czerwonawym odcieniu. Nad okiem wyraźna biała brew, blednąca przy tylnym końcu. Spód ciała beżowy lub brązowawy, podgardle białawe, boki tułowia i podogonie ciemniejsze, pomarańczowobrązowe. Dziób szarobrązowy, szydłowaty. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych.

Wyglądem przypomina strumieniówkę (która jednak ma wyraźny rysunek na piersi i bardziej szary odcień upierzenia) oraz trzcinniczka (ale brzęczka ma ciemniejszy wierzch, beżową pierś niekiedy z rozmytym plamkowaniem oraz szerszy i bardziej zaokrąglony ogon).

Rozmiary

długość ciała: ok. 14-15 cm, rozpiętość skrzydeł: ok. 18-21 cm

Masa ciała

ok. 15-16 g

Głos

Ostrzega ostrym, metalicznie skrzypiącym dźwiękiem. Śpiew to jednostajny, głośny i szybki, brzęczący terkot. W porównaniu do głosu świerszczaka jest niższy, ostrzejszy i pojedyncze tony są mniej rozróżnialne. Zwykle śpiewa siedząc na źdźble trzciny, często nocą.

Zachowanie

Przebywa najczęściej pośród trzcin, trudna do wypatrzenia, lecz łatwa do usłyszenia. Porusza się gwałtownie, kiwa ogonem i często nagle zapada w zarośla, co jest charakterystyczne dla wszystkich gatunków z rodzaju Locustella. Potrafi zwinnie wspinać się po trzcinach i gałęziach krzewów, niekiedy też chodzi po ziemi u podnóża szuwarów.

Środowisko

Rozległe trzcinowiska, zarośnięte brzegi jezior i innych zbiorników wodnych. Może również występować w nadrzecznych zaroślach wierzbowych.

Pożywienie

Głównie owady i ich larwy, a także ślimaki i pajęczaki.

Lęgi

Wyprowadza dwa lęgi w roku, w maju oraz w czerwcu.

Zachowania godowe 

Zaraz po powrocie z zimowisk (w połowie kwietnia) samce bronią swojego rewiru, który zajmuje 0,2–0,8 ha, głośnym śpiewem (głównie nocą i o świcie, wtedy bowiem ptaki te migrują i jest największa szansa, że samice usłyszą śpiew samców).

Gniazdo 

Ukryte wśród trzcin, ok. 20 cm nad wodą lub bagnistym gruntem blisko brzegu zbiornika wodnego.

Jaja i wysiadywanie 

Samica składa 4–6 jaj, za których wysiadywanie przez 11–12 dni odpowiedzialni są oboje partnerzy.

Pisklęta 

Pisklęta gniazdo opuszczają po 13–15 dniach. Jednak rodzice dokarmiają je jeszcze przez ok. 2 tygodnie. Po odchowaniu młodych samica przygotowuje się do drugiego lęgu.

Status i ochrona 

W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą. Od początku XX wieku obserwuje się wzrost jej liczebności i rozprzestrzenianie się ze wschodu na zachód. Zagrożenie stanowi dla nich wycinanie i wypalanie trzcinowisk.