Gniewosz plamisty, miedzianka (Coronella austriaca) – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae).

Wygląd

Długość ciała do 72 cm, samica osiąga nawet 87 cm. Barwa ciała rdzawobrązowa lub brązowa, u samic barwa jest szara lub gliniastoszara. Na głowie oraz częściowo na karku widnieje plama w kształcie serca lub podkowy w kolorze ciemnobrązowym, po bokach od nozdrzy przebiega ciemnobrązowy pasek, który przechodzi następnie w przedłużający się przedni odcinek ciała. Na grzbiecie wzdłuż środkowej linii występują 2 lub 4 rzędy plam. Ułożone są na przemian wzdłuż lub wszerz, czasami u niektórych osobników połączone są ze sobą przypominając zygzak żmii zygzakowatej. Od żmii odróżnia go okrągła źrenica oka.

Występowanie

Występuje w miejscach suchych i silnie nasłonecznionych, na terenach kamienistych, w zaroślach i trawach. Jest rzadkim gatunkiem, unika lasów, spotykany na terenie prawie całej Europy (z wyłączeniem Irlandii, Półwyspu Skandynawskiego, części Anglii i Hiszpanii). W Azji swym zasięgiem dociera do Kazachstanu.W partiach górskich spotykany do wysokości 2200 m n.p.m., najczęściej jednak do 1000 m.

Pożywienie

Odżywia się prawie wyłącznie jaszczurkami w tym także padalcami, niekiedy osobnikami tego samego gatunku. Rzadziej płazami, pisklętami i myszami. Swą zdobycz gniewosz plamisty najpierw oplata i obezwładnia swym ciałem, następnie połyka ją żywą lub martwą.

Rozmnażanie 

Jajożyworodny. Gody odbywa w kwietniu i maju. Młode o długości około 13-15 cm rodzą się pod koniec sierpnia lub we wrześniu. Samica rodzi od 4 do 19 młodych

Ochrona

Gatunek pod ochroną. Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt z kategorią zagrożenia VU – gatunek wysokiego ryzyka, narażony na wyginięcie.