Gołąb skalny (Columba livia) – średni, osiadły ptak z rodziny gołębiowatych, zamieszkujący południową Europę, północne wybrzeża Francji i Wysp Brytyjskich, południową i środkową Azję oraz północną Afrykę.
Gołąb domowy (Columba livia forma domestica) – udomowiona około 4000 lat temu przez Fenicjan[3] i występująca w wielu rasach forma gołębia skalnego.
Gołąb miejski (Columba livia forma urbana) – forma kosmopolityczna, wywodząca się od gołębia skalnego i zamieszkująca wszystkie większe miasta Europy i większości świata. W Warszawie na km2 w okresie letnim przypada od 390 do 680, a w zimowym 970–1740 gołębi miejskich. Istnieją dwie hipotezy na temat pochodzenia populacji miejskich. Starsza tradycyjna zakłada, że tworzą ją zdziczali uciekinierzy z hodowli. Natomiast wg nowszej, alternatywnej, jeszcze na terenie pierwotnego zasięgu występowania gołębie skalne skolonizowały europejskie miasta, wykorzystując kamienne budynki jak skały, a następnie rozprzestrzeniły się na całą Europę i świat[4]. Niewątpliwie natomiast populacje miejskie są stale zasilane przez kolejnych uciekinierów z hodowli.
Charakterystyka
- Wygląd zewnętrzny
- Obie płci ubarwione są jednakowo. Upierzenie mają niebieskawoszare z niebieskofioletowymi plamami o metalicznym połysku na bokach szyi, na wierzchu ramieniowej części skrzydeł dwa podłużne ciemne pasy. Biały kuper. Skrzydła od spodu białe, z wąskim, ciemnym tylnym brzegiem, co jest dobrze widoczne w locie. Na końcu ogona ciemny pasek. Oczy czerwone, dziób wąski, ciemnoszary z białą woskówką.
- Gołębie miejskie są polimorficzne: część osobników (ok. 10%) jest ubarwiona identycznie lub podobnie jak gołębie skalne, a pozostałe są w różnym stopniu melanistyczne lub wykazują inne cechy wynikające m.in. z krzyżowania się z gołębiami hodowlanymi. W porównaniu do dzikich gołębi skalnych, gołębie domowe mają krótszy i masywniejszy dziób oraz większą woskówkę.
- Rozmiary
- Długość ciała ok. 31–36 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 63–69 cm
- Waga
- ok. 300 g
- Głos
- Gruchanie – głębokie, dudniące gruu, młode gołębie piszczą – domagając się karmienia (nawet gdy już są wypierzone i latają w obecności gołębi dorosłych)
- Długość życia
- Średnio 3 lata.
Środowisko
Skalne ściany zarówno na morskich wybrzeżach, jak i równinach czy górach. Forma miejska synantropijna, licznie zamieszkuje miasta, traktując ściany budynków w ten sam sposób jak forma dzika skalne stromizny. Unika zadrzewień.
Pożywienie
Różnego rodzaju nasiona i owoce (w mieście odpadki), również żołędzie, jagody oraz drobne ślimaki. Żeruje na skałach, terenach pokrytych piaskiem lub niską roślinnością zielną. Odchody gołębia zawierają 5% azotu, 2,25% fosforu, 2,7% wapnia oraz 30,8% substancji organicznych.
Lęgi
Dwa–trzy lęgi w roku. Okres lęgowy u gołębi miejskich trwa praktycznie przez cały rok, mniejsze natężenie zachowań godowych ma miejsce jedynie w grudniu i styczniu. Maksymalnie 8 lęgów w roku. Gniazdo: z reguły gniazduje w koloniach, w skalnych szczelinach i niszach. W mieście w zagłębieniach ścian budynków. Gniazdo stanowi mała sterta bezładnie ułożonych gałązek.
- Jaja
- Samica składa 2 białe jaja z lekkim, zielonkawym połyskiem.
- Wysiadywanie
- Jaja są wysiadywane przez okres ok. 17 dni przez oboje rodziców, lecz udział samicy jest znacznie większy.
- Pisklęta
- Młode wykluwają się po 16–19 dniach, opuszczają gniazdo po 35–37 dniach.
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kręgowce |
Gromada | ptaki |
Podgromada | Neornithes |
Nadrząd | neognatyczne |
Rząd | gołębiowe |
Rodzina | gołębiowate |
Rodzaj | Columba |
Gatunek | gołąb skalny |
Nazwa systematyczna | |
Columba livia | |
Gmelin, 1789 | |
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) | |
najmniejszej troski
|
|
Zasięg występowania | |
Zasięg pierwotny Introdukowany |