Nagórnik zwyczajny, nagórnik skalny, drozd skalny (Monticola saxatilis) – gatunek ptaka z rodziny mucho艂ówek, zamieszkuj膮cego rejony górskie od pó艂nocnej Afryki, przez po艂udniow膮 i 艣rodkow膮 Europ臋 i Azj臋 Mniejsz膮 a偶 po 艣rodkow膮 Azj臋 (okolice Bajka艂u, Mongolia i 艣rodkowe Chiny). W臋drowny (przeloty IV–V i VIII–IX), zimuje w tropikalnej Afryce.
Pospolity w basenie Morza 艢ródziemnego. W Polsce skrajnie nieliczny ptak l臋gowy w Karpatach; obserwowany w Pieninach, Tatrach, Bieszczadach i w Babiogórskim Parku Narodowym. Dawniej (do pocz膮tków XX wieku) wyst臋powa艂 te偶 na Wy偶ynie Krakowsko-Cz臋stochowskiej.
Charakterystyka
- Wygl膮d zewn臋trzny
- Sylwetka wyprostowana, podobna do bia艂orzytki, z d艂ugim dziobem i krótkim ogonem. Samiec w szacie godowej ma modropopielat膮 g艂ow臋 i gard艂o, spód cia艂a i skrzyde艂 oraz ogon jaskraworude. Wierzch cia艂a szary z bia艂膮 plam膮 o zmiennej wielko艣ci, kuper niebieski. Samice maj膮 upierzenie o przyt臋pionych barwach, u艂o偶onych w dese艅 艂uskowatych plamek. G艂owa, gard艂o i grzbiet br膮zowe, spód be偶owy z rudym nalotem. Ogon rudopomara艅czowy, podobnie jak u samca. M艂ode podobne do samic, ale z bardziej wyrazistym rysunkiem.
- Rozmiary
- d艂ugo艣膰 cia艂a ok. 17–19 cm, rozpi臋to艣膰 skrzyde艂 ok. 33–37 cm, d艂ugo艣膰 skrzyd艂a z艂o偶onego ok. 11,4–12,9 cm, d艂ugo艣膰 ogona ok. 6,5 cm
- Masa cia艂a
- ok. 45–60 g
- G艂os
- Wabi krótkim "czak-czak" lub czystym "diu". 艢piew urozmaicony, z艂o偶ony z melodyjnych fletowych fraz z motywami szczebiotliwymi. 艢piewa siedz膮c na kamieniu lub w locie, kiedy to wznosi si臋 z rozpostartym ogonem i nast臋pnie wraca powoli do punktu wyj艣cia.
- Zachowanie
- Prowadzi samotniczy tryb 偶ycia. P艂ochliwy, cz臋sto chowa si臋 za ska艂kami. Charakterystycznie potrz膮sa ogonem, podobnie jak pleszka zwyczajna.
艢rodowisko
Tereny skaliste w górach i na wy偶ynach, górskie hale, a na po艂udniu zbocza ze 偶wirem i sk膮p膮 ro艣linno艣ci膮 w winnicach, ruinach, 偶wirowniach. Preferuje miejsca nas艂onecznione i suche. Cz臋sto wyst臋puje powy偶ej 1500 m n.p.m.
Po偶ywienie
G艂ównie owady i ich larwy zbierane na ziemi, a tak偶e paj膮ki, jaszczurki oraz jagody.
L臋gi
- Gniazdo
- W dziurze lub szczelinie skalnej, uwite niezbyt starannie ze 藕d藕be艂 i korzonków.
- Jaja i wysiadywanie
- Samica sk艂ada 4–6 jaj o barwie niebieskawo-zielonej, niekiedy sk膮po nakrapianych rdzawymi plamkami. Jaja s膮 wysiadywane przez 14–15 dni.
- Piskl臋ta
- Piskl臋ta opuszczaj膮 gniazdo po 14–15 dniach. Przez ok. 3–4 tygodnie pozostaj膮 pod opiek膮 rodziców.
Status i ochrona
Na terenie Polski gatunek ten jest obj臋ty 艣cis艂膮 ochron膮 gatunkow膮.
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierz臋ta |
Typ | strunowce |
Podtyp | kr臋gowce |
Gromada | ptaki |
Nadrz膮d | neognatyczne |
Rz膮d | wróblowe |
Podrz膮d | 艣piewaj膮ce |
Rodzina | mucho艂ówki |
Rodzaj | Monticola |
Gatunek | nagórnik zwyczajny |
Nazwa systematyczna | |
Monticola saxatilis | |
(Linnaeus, 1766) | |
Kategoria zagro偶enia (CzKGZ) | |
najmniejszej troski
|