Ogorzałka (Aythya marila) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku:

• Aythya marila marila – od Islandii przez Półwysep Skandynawski po Lenę, zasadniczo na północ od 60°N. Zimuje na wybrzeżach Europy Zachodniej i Środkowej, jeziorach środkowej i wschodniej Europy, wybrzeżach Morza Czarnego i Kaspijskiego. Sporadycznie pojawia się na Wyspie Niedźwiedziej, Jan Mayen, w basenie Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie i na Azorach. W Polsce zimuje dość licznie na wybrzeżu Bałtyku i nielicznie w głębi kraju, głównie w czasie ciężkich zim. Spotykana od października do kwietnia.
• Aythya marila mariloides – od Leny przez Kamczatkę, Aleuty i Alaskę po atlantyckie wybrzeże Kanady. Zimuje na wybrzeżach Japonii, na wybrzeżu Morza Żółtego i Wschodniochińskiego oraz wschodnim i zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, a także nad Wielkimi Jeziorami Północnoamerykańskimi.

Cechy gatunku 

Samiec w szacie godowej ma głowę, szyję i pierś czarne z zielonkawofioletowym metalicznym połyskiem, grzbiet szaroniebieskawy w brunatne prążki, boki i brzuch białe, ogon i podogonie czarne. Na ciemnych skrzydłach białe lusterko. Samica brązowa z jaśniejszym bokiem, białawym brzuchem, u nasady dzioba szeroka biała przepaska. Latem za okiem biaława plama, lusterko białe. Koło ucha widoczna biała plama. Młodociane i samiec w szacie spoczynkowej podobne do samicy w okresie godowym, choć u kaczora zawsze zostają prążki na grzbiecie, a pas u nasady dzioba jest węższy.

Bardzo podobna do czernicy, ale kaczor tego drugiego gatunku ma czarny grzbiet, a kaczka węższy pasek u nasady dzioba. Różnią się też dziobami – ogorzałki jest większy i rozszerzony na końcu, ale bez ciemnej plamki widocznej u czernicy. Na lęgowisku słychać ciche "wiik wiik wiu" kaczora i ochrypłe "kerrr" kaczki.

Wymiary średnie 

długość ciała ok. 40–51 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 75 cm
masa ciała ok. 700–1300 g

Biotop 

Zbiorniki słodkiej wody o bogatej szacie roślinnej. Preferuje tundrę, lasotundrę i północną część tajgi. Bardziej na południe gnieździ się też na bagnach.

Samica (po lewej) i samiec (po prawej)

Gniazdo 

W kwietniu przylatuje parami, a gniazduje w maju i czerwcu. Gniazdo usytuowane na ziemi w pobliżu wody ukryte w krzakach, turzycach lub trawie. Gdy teren jest suchy to jamka w gruncie wysłana suchą trawą. Na obszarach podmokłych lęgowa budowla ma 25 cm średnicy i 15 cm wysokości. W obu przypadkach gniazdo otoczone ciemnym puchem. Na niektórych wyspach gniazduje w koloniach.

Młodociany samiec

Jaja 

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju – czerwcu 6 do 13 brązowych, oliwkowych lub oliwkowoszarych jaj o średnich wymiarach 62 x 40mm i średniej masie 67 g.

Okres lęgowy 

Jaja wysiadywane są przez okres 24 do 28 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo zaraz po wykluciu, usamodzielniają się po 35 – 45 dniach. Do tego czasu kaczęta wodzone są przez matkę. Jesienne przeloty na zimowiska zaczynają się na początku września, choć najintensywniej zachodzą w październiku.

Pożywienie 

Zwierzęta wodne, głównie mięczaki, uzupełnione przez zielone części roślin i nasiona. Pokarm zdobywa nurkując.

Ochrona 

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.