Rybitwa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus) - średni wędrowny ptak wodny z rodziny mew.

Występowanie

Lęgnie się na stepach i lasostepach Eurazji od nizin polskich po Mandżurię. Zamieszkuje pas od północnej części Półwyspu Apenińskiego przez Europę Środkową i Wschodnią, Syberię, Zabajkale po północną Mongolię i dorzecze Amuru. Zimuje w Afryce oraz pasie od Azji Południowej po Australię i Nową Zelandię. Rozszerza swój zasięg na zachód o czym świadczy zanotowana próba lęgu w 1996 r. we wschodnich Niemczech i 1997 r. w Danii. Na zimowiska wędruje od lipca do września przez Europę Wschodnią kierując się na południe od Sahary. Wraca natomiast przez Zachodnią i Środkową Europę w kwietniu i maju.

W Polsce nielicznie gnieździ się na wschodzie kraju (głównie na Bagnach Biebrzańskich, gdzie lokalne zmiany populacji mają znaczny wpływ na krajową liczebność tego ptaka) oraz na terenie Parku Narodowego Ujście Warty^[3]. Ich liczebność w zależności od danego roku może być bardzo różna, czasem dochodzi do masowych pojawów. Przeloty krajowej populacji w maju i sierpniu-wrześniu.

Charakterystyka

Cechy gatunku

Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej ciało czarne poza podogoniem i ogonem, które są białe, pokrywy skrzydłowe, kuper i ogon białe, lotki popielate (pokrywy podskrzydłowe są czarne). Dziób i nogi czerwone. W szacie spoczynkowej ciało bieleje. Na głowie ciemna czapeczka, czoło białe. Od rybitwy czarnej różni się brakiem półobroży na ciemnym karku. Nogi czerwone, dziób czarny, grzbiet i pokrywy skrzydłowe stają się popielate. Pierzenie do szaty spoczynkowej zaczyna się w czerwcu. Wtedy staje się podobna do rybitwy czarnej i białowąsej, ale widać u nich lekko kreskowany tył głowy, czarną plamkę uszną, a na bokach piersi nie ma plam. Osobniki młodociane przypominają dorosłe w szacie spoczynkowej, chociaż mają trójkątną plamę na grzbiecie, a całe pokrywy skrzydłowe są jaśniejsze i bardziej brunatne niż u rybitwy czarnej. Ich grzbiet kontrastuje z białym kuprem i ogonem. Gdy leci widać na skrzydłach czarne lotki. Podobna do rybitwy czarnej, ale jej upierzenie jest bardziej kontrastowe, ogon jest lekko wcięty, i prawie prosty. Rybitwa białoskrzydła jest większa od szpaka. Mimo, że jest płochliwa to nie ukrywa się i można ją znaleźć na odsłoniętych miejscach nad wodą. Podobnie jak inne rybitwy mało chodzi, a większą część czasu spędza w powietrzu. W czasie przelotów zbiera się w grupy liczące paręnaście osobników, wyjątkowo stada mogą dochodzić do setek.

Rybitwa białoskrzydła w locie, Uganda

Średnie rozmiary i masa [edytuj]

długość ciała: 21–27 cm

rozpiętość skrzydeł: 55–65 cm

masa: 60–70 g

Głos 

Słychać jej szorstki krzyk "krek" lub "czr-re".

Biotop

Gniazduje na bagnach otoczonych łąkami, z oczkami otwartej wody oraz kępami wysokiej trawy, w płytkich strefach przybrzeżnych, na mokradłach, zabagnionych dolinach rzecznych, zbiorniki zaporowe porośnięte szuwarami i zalewanych łąkach. Zimą środowiska bardziej zróżnicowane, łącznie z jeziorami i zaroślami mangrowymi. W okresie lęgowym rybitwy są ściśle związane z wodą, ale w czasie przelotów może oddalać się od niej. Warto podkreślić, że wiele z nich nie oblatuje Sahary po jej obrzeżach, wybrzeżami Atlantyku czy Doliną Nilu, ale pokonuje ją lecąc wprost ponad jej powierzchnią.

Okres lęgowy

Gniazdo

Na znajdujących się ponad lustrem wody kępach roślin, może tworzyć kolonie liczące do 100 osobników. Gniazdo może się unosić na kożuchu z roślin lub na roślinnych kępach i tworzyć płaski kopiec. Pary są monogamiczne.

Rybitwa białoskrzydła w szacie godowej

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu-sierpniu (w Polsce w maju) 2-3 jaja.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 14-22 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo jedynie w przypadku niebezpieczeństwa. Zdolność do lotu zdobywają w wieku 3-4 tygodni.

Pożywienie

Głównie owady i ich larwy, które może łapać w locie, oraz inne bezkręgowce jak pajęczaki, mięczaki, pierścienice, ale też żaby, kijanki i małe ryby do 5 cm.

Gdy poluje trzepie skrzydłami podobnie jak jaskółka lecąc nisko nad zbiornikiem lub łąką (2-3 m wysokości). Zawisa w locie i rzuca się na ofiarę, lecz raczej bez nurkowania. Żeruje często z rybitwami czarnymi. Zbiera owady znad powierzchni wody lub lądu.

Ochrona

Gatunek chroniony. W Polskiej Czerwonej Księdze uznany za gatunek bliski zagrożenia.