Chojnowski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy leżący na Równinie Warszawskiej i skraju Doliny Środkowej Wisły – na południe od Warszawy, na lewym brzegu Wisły. W całości leży na terenie powiatu piaseczyńskiego. Powołany rozporządzeniem Wojewody Warszawskiego z dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz.Urz.Woj.War. Nr 9, poz.100), co po zmianie prawa ochrony przyrody zostało potwierdzone rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego z dnia 4 kwietnia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 75, poz. 1976). Od roku 2010 wchodzi w skład Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych, wraz z parkami krajobrazowymi Mazowieckim, Brudzeńskim (z którymi już wcześniej tworzył zespół), Kozienickim i Nadbużańskim. Jest elementem Zielonego Pierścienia Warszawy i pasa obszarów chronionych ciągnącego się od Mazowieckiego PK po Bolimowski Park Krajobrazowy.
Przedmiot ochrony
Park założono dla ochrony kompleksu Lasów Chojnowskich oraz zespolonego z nim terenu doliny dolnego biegu Jeziorki, a także fragmentu doliny Wisły z wyniosłą skarpą, zabytkowym parkiem przypałacowym i rezerwatami przyrody. Cele ochrony obejmują zachowanie wartości przyrodniczych (gatunki, siedliska, ekosystemy), historyczno-kulturowych (zabudowa podmiejska i wiejska, zespoły pałacowo-parkowe, zabytki, miejsca pamięci) i krajobrazowych (doliny, mozaika użytkowania terenu). Na terenie parku obowiązują standardowe przepisy ochronne parków krajobrazowych, przy czym zrezygnowano z niektórych zakazów dotyczących zabudowy w przypadku, gdyby ograniczały już obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego.
Ochrona przyrody
Ochrona czynna
W latach 2007–2009 w parku prowadzono działania na rzecz poprawy stosunków wodnych, przeciwdziałające skutkom dawnych melioracji w ramach programu "Mała retencja". W ramach "Akcji Żaba" we współpracy z okolicznymi szkołami w czasie wiosennych wędrówek płazów instalowane są płotki utrudniające ich wchodzenie na jezdnię, a gromadzące się przy nich płazy są przenoszone. Prowadzone są również próby reintrodukcji sokoła wędrownego oraz instalacja budek dla nietoperz.
Flora
Mimo przewagi siedlisk lasów mieszanych (głównie bór mieszany świeży i las mieszany świeży) i liściastych, w drzewostanie nadleśnictwa Chojnów przeważa sosna zwyczajna.
W parku rosną następujące gatunki roślin chronionych:
gatunek | stopień ochrony |
barwinek pospolity | całkowita |
bluszcz pospolity | całkowita |
centuria pospolita | częściowa |
gnieźnik leśny | całkowita |
grążel żółty | całkowita |
grzybienie białe | całkowita |
kalina koralowa | częściowa |
kocanki piaskowe | częściowa |
konwalia majowa | częściowa |
kopytnik pospolity | częściowa |
kruszyna pospolita | częściowa |
kukułka szerokolistna | całkowita |
lilia złotogłów | całkowita |
listera jajowata | całkowita |
orlik pospolity | całkowita |
paprotka zwyczajna | całkowita |
pierwiosnek lekarski | częściowa |
pierwiosnek wyniosły | częściowa |
pióropusznik strusi | całkowita |
podkolan biały | całkowita |
pomocnik baldaszkowaty | całkowita |
porzeczka czarna | częściowa |
przylaszczka pospolita | częściowa |
przytulia wonna | częściowa |
salwinia pływająca | całkowita |
śnieżyczka przebiśnieg | całkowita |
storczyk plamisty | całkowita |
wawrzynek wilczełyko | całkowita |
wiciokrzew pomorski | całkowita |
widłak goździsty | całkowita |
widłak jałowcowaty | całkowita |
zawilec wielkokwiatowy | częściowa |
Poza tym występują chronione gatunki porostów: płucnica islandzka (ochrona częściowa), różne gatunki chrobotków (ochrona całkowita)[7].
Fauna
W parku żyje ok. 100 gatunków ptaków, ponad 20 gatunków ryb oraz kilkudziesięciu gatunków gadów, płazów i ssaków, m.in. gatunki chronione:
|
|
|
Rezerwaty przyrody
Rezerwaty przyrody na terenie parku krajobrazowego:
- Biele Chojnowskie
- Chojnów
- Las Pęcherski
- Łęgi Oborskie
- Łoś
- Łyczyńskie Olszyny
- Obory
- Pilawski Grąd
- Skarpa Jeziorki
- Skarpa Oborska
- Uroczysko Stephana
Obszary Natura 2000
Na terenie parku wyznaczono dwa obszary o znaczeniu wspólnotowym (projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk): Stawy w Żabieńcu (PLH140039) chroniące siedliska wodne i mokradłowe oraz Łąki Soleckie (PLH140055) chroniące siedliska łąkowo-murawowe (głównie łąki trzęślicowe), będące ponadto siedliskiem cennych gatunków (traszka grzebieniasta, kumak nizinny, motyle z rodziny modraszkowatych).
Inne formy ochrony przyrody
Na terenie ChPK nie utworzono żadnego użytku ekologicznego. Projektowane są następujące użytki: Łąki Soleckie, Stawy w Żabieńcu, Łąki koło Baniochy, Staw w Zalesiu Górnym, Dolina Jeziorki, Torfowisko w okolicy Prażmowa Nowego, Śródleśne oczka wodne koło Chojnowa. Dwa pierwsze są już obszarami Natura 2000.
W parku ustanowiono 49 pomników przyrody. Są to głównie pomnikowe drzewa.
Lasy Chojnowskiego Parku krajobrazowego wchodzą w skład Leśnego Kompleksu Promocyjnego "Lasy Warszawskie".
Na terenie parku znajduje się ośrodek rehabilitacyjny dla rannych ptaków.
Edukacja i turystyka
Ośrodek Edukacyjny MZPK
Park korzysta z ośrodka edukacyjnego zespołu parków w Otwocku (w siedzibie zespołu, na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego) i mniejszych placówek terenowych. Poza tym organizuje akcje i konkursy razem z okolicznymi szkołami. Akcje edukacyjne samego parku, jak i zespołu parków, mają na celu edukację ekologiczną, prezentowanie i promowanie przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych walorów okolic oraz propagowanie roli ochronnej parku krajobrazowego. Organizowane są zajęcia kameralne i terenowe, konkursy, wystawy, wykłady, szkolenia, spotkania itp.
Ścieżki edukacyjne i szlaki turystyczne
Na terenie parku i jego okolic wytyczono kilka ścieżek dydaktycznych:
- piesze
- "Zwiedzamy okolice ChPK" (P1) – 7,5 km, historyczno-przyrodnicza
- "Spacerem przez Górę Kalwarię" (P2) – 3,4 km, historyczna
- "Gonna sosna" (P3) – 5 km, przyrodnicza
- "Doliną Jeziorki" (P4) – 3 km, przyrodnicza
- "Chojnowskie grądy" (P5) – 5 km, przyrodnicza
- "Lasy Konstancińskie" (P6) – 3 km, przyrodnicza
- rowerowe
- "Szlakiem rezerwatów oborskich" (R2) – 16 km, przyrodniczo-historyczna
- "Szlakiem Stephana" (R3) – 17,8 km, przyrodniczo-historyczna
- "Pęcherskie sosny" – 11 km, przyrodniczo-kulturowa
- samochodowe:
- "Do piastowskich korzeni" (S1) – 39 km, historyczno-etnograficzna
- "Lasem do przeszłości" (S2) – 36 km, przyrodniczo-historyczna
Przewidziane są również kilkudniowe wycieczki autokarowe na dwóch trasach.
Przez teren ChPK przebiegają również fragmenty szlaków turystycznych oznakowanych przez PTTK. Są to piesze szlaki: Warszawska Obwodnica Turystyczna (MZ-5070-c), Chojnowski Szlak Południkowy (MZ-5144-y), Główny Szlak Lasów Chojnowskich (MZ-5146-z), Szlak Nadwiślański (MZ-5147-y), Szlak Rezerwatów Przyrody im. Czesława Łaszka (MZ-5148-n), Chojnowski Szlak Zabytków Przyrody (MZ-5149-s), Szlak Dolinek Mazowieckich (MZ-5128-n). Poza tym wyznaczonych jest kilka szlaków rowerowych oraz dróg o dopuszczonym ruchu konnym, wśród nich Piaseczyński Szlak Konny PTTK.