Trójmiejski Park Krajobrazowy (kaszb Trzëmiejsczi Park Krajòbrazny) – park krajobrazowy o powierzchni 19 930 ha położony w woj. pomorskim. Obejmuje tereny leśne (90% powierzchni) z enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice. Park obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa oraz fragmenty terenów Sopotu i Gdańska.
Lasy wchodzące w skład TPK są, za wyjątkiem rezerwatów przyrody lasami gospodarczymi i zarządzane są przez Nadleśnictwo Gdańsk.
Historia
Trójmiejski Park Krajobrazowy został utworzony 3 maja 1979 Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. Według tej uchwała powierzchnia parku wynosiła 20 104 ha. Dwukrotnie zmieniano powierzchnię parku. W 1994 zwiększono powierzchnię do 20 312 ha i wyznaczono jego otulinę oraz w 1998 wydzielając z terenów TPK enklawę śródleśną wsi Łężyce, co doprowadziło do zmniejszenia powierzchni do 19 930 ha.
Geomorfologia
Rzeźba terenu została ukształtowana przez lądolód i procesy z nim związane ok. 13-15 tys. lat temu.
W zachodniej części przeważają połacie falistej moreny dennej, oraz gdzieniegdzie wzniesieniami moreny czołowej. Można także zaobserwować takie formy terenu jak: równina sandrowa, rynny polodowcowe wypełnione wodami jeziornymi oraz niecki wytopiskowe.
Wschodnia część obejmuje strefę krawędziową wysoczyzny. Przeważają tam erozyjne formy terenu: głęboko wcięte doliny, duże deniwelacje dochodzące do 80 m (przy nachyleniu zboczy do 40%) - Lasy Oliwskie.
Fauna i flora
Najbardziej rozpowszechnionym drzewem w parku jest sosna zwyczajna, a oprócz niej duży udział mają: buk pospolity, dąb bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata i omszona, olsza czarna, topola osika i wierzba iwa. Ogólnie liczbę gatunków flory naczyniowej szacuje się na 850. Z tego 49 gatunków podlega ochronie ścisłej i 17 gatunków ochronie częściowej. W parku występuje szereg roślin rzadkich, reliktowych i górskich (m.in. poryblin kolczasty, manna gajowa, podrzeń żebrowiec, przetacznik górski).
Spośród innych przedstawicieli flory należy wymienić: 4 gatunki mszaków, ok. 200 gatunków grzybów wielkoowocnikowych i 50 gatunków porostów naskalnych
Fauna TPK jest charakterystyczna dla Niżu Polskiego. Z dużych ssaków żyją w parku m.in. dzik, sarna, jeleń szlachetny oraz łoś a z mniejszych: zając szarak, królik dziki, wiewiórka, lis, borsuk oraz nietoperze borowiec wielki i nocek duży. Ptaki reprezentowane są przez m.in.: bielika, jastrzębia, myszołowa, sowy, puszczyka, dzięcioła czarnego i zielonego. Poza tym na terenie parku zaobserwowano 11 gatunków płazów i 5 gatunków gadów.
Ochrona przyrody
Istniejące Rezerwaty Przyrody
- Rezerwat przyrody Źródliska w Dolinie Ewy utworzony w 1983
- Rezerwat przyrody Zajęcze Wzgórze utworzony w 1983
- Rezerwat przyrody Kacze Łęgi utworzony w 1983
- Rezerwat przyrody Cisowa utworzony w 1983
- Rezerwat przyrody Lewice utworzony w 1988
- Rezerwat przyrody Gałęźna Góra utworzony w 1990
- Rezerwat przyrody Pełcznica utworzony w 1999
- Rezerwat przyrody Wąwóz Huzarów utworzony w 2005
- Rezerwat przyrody Łęg nad Swelinią utworzony w 2005
- Rezerwat przyrody Lasy w Dolinie Strzyży utworzony w 2007
Projektowane Rezerwaty Przyrody
- Rezerwat przyrody Bieszkowickie Moczary
- Rezerwat przyrody Dolina Pieleszewska
- Rezerwat przyrody Dolina Radości
- Rezerwat przyrody Dolina Zagórskiej Strugi
- Rezerwat przyrody Nadrzeczne
- Rezerwat przyrody Potok Oliwski
W parku znajduje się 144 pomników przyrody z tego: 88 drzew i grup drzew, 52 głazy, 2 obiekty powierzchniowe oraz 2 drzewa na głazach. Dodatkowo w otulinie znajdują się dalsze 34 obiekty tego typu.
Inne formy ochrony przyrody występujące w TPK to: zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (Dolina Strzyży) i siedem użytków ekologicznych.
Zabytki
W obrębie TPK znajduje się zabytkowa Kalwaria Wejherowska, najstarsze obok Kalwarii Zebrzydowskiej i Pakoskiej sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce.
Szlaki turystyczne
Przez Park Krajobrazowy przebiega siedem znakowanych szlaków turystyki pieszej:
- Szlak Trójmiejski
Gdańsk – Gdynia, długość 45,9 km, obecny przebieg od 2003 r. - Szlak Zagórskiej Strugi
Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana – Wejherowo, długość 56 km, obecny przebieg od 2002 r. - Szlak Wejherowski
Sopot Kamienny Potok – Wejherowo, długość 55 km, obecny przebieg od 2007 r. - Szlak Kartuski
Sopot Kamienny Potok – Kartuzy, długość 69,5 km, obecny przebieg od 2007 r. - Szlak Skarszewski
Sopot Kamienny Potok – Skarszewy, długość 80,7 km, obecny przebieg od 2003 r. - Szlak Wzgórz Szymbarskich Sopot – Sierakowice, długość 120,3 km, obecny przebieg od 2002 r.
- Szlak Źródła Marii Gdańsk Osowa - Gdynia Wielki Kack, długość 10,5 km, utworzony w 2007 r. (dotychczas bez zmian przebiegu).
Przez Park przebiega również osiem ścieżek rowerowych, z których najdłuższa liczy 43 km i wiedzie z Wejherowa do Gdyni Głównej oraz dwie ścieżki przyrodnicze: w Dolinie Samborowo oraz w Marszewie.
