Żaba moczarowa (Rana arvalis) – gatunek płaza bezogonowego z grupy żab brunatnych, występujący w Polsce. Tryb życia i sposób odżywiania się jest podobny jak u żaby trawnej.

Opis

Długość ciała samic 4–8 cm, masa ciała 8–24 g, długość ciała samców 4–8 cm, masa ciała 8–30 g. Ciało delikatnej budowy, błona bębenkowa mniejsza od oka, oczy wypukłe. Skóra cienka i gładka. Na grzbiecie ciała wyraźnie widoczne fałdy grzbietowe. Ubarwienie podobne do ubarwienia żaby trawnej. Grzbiet ciała ubarwiony na różne odcienie koloru brązowego i pokryty licznymi, ciemniejszymi plamami. Brzuch biały, lub kremowy. Skóra na wewnętrznych powierzchniach kończyn tylnych jest przeźroczysta. Cechą gatunkową żaby moczarowej jest występowanie okrągłych, niemal czarnych plam okolic brzeżnych ciała.

Występowanie

Obszar jej występowania obejmuje Europę Północną, Afrykę i Azję Północną (aż po Syberię). Na północy sięga aż po koło podbiegunowe, a nawet nieco je przekracza. W Polsce występuje dość pospolicie, ale wyłącznie na nizinach.

Biotop

Wykazuje większe od pozostałych naszych żab przystosowanie do życia w środowisku lądowym, żyć może nawet w dość suchych biotopach. Jest bowiem bardziej wytrzymała na brak wody. Występuje na łąkach, w lasach świerkowych, liściastych, polanach śródleśnych, a nawet w suchych terenach o podłożu wapiennym. Można ją spotkać w dzień nie tylko podczas deszczu, jak większość płazów, ale także przy słonecznej pogodzie. Często przebywa na zupełnie odkrytych terenach. Występuje na terenach podmokłych oraz na suchych łąkach.

Tryb życia

Jest aktywna głównie w dzień. Żywi się ślimakami, dżdżownicami, pająkami, owadami i ich larwami i innymi drobnymi zwierzętami. Sen zimowy odbywa na lądzie, zimując w różnych norach ziemnych, wnękach pod korzeniami drzew, pod stertami gałęzi, pod darnią łąk. Budzi się ze snu zimowego zwykle w marcu i od razu rozpoczyna wędrówkę do najbliższych zbiorników wodnych, by odbyć gody i złożyć jaja. Ponieważ zimują dość daleko od stawów, wędrówka trwa dosyć długo. Podczas tej wędrówki nie zachodzi ampleksus. Tryb życia podobny do żaby trawnej.

Gody

Dobrze wykształcony dymorfizm płciowy. Godujący samiec ma na palcach przednich kończyn duże czarne modzele godowe, wyraźnie widoczne rezonatory i obwisłe fałdy skórne. Bardzo charakterystyczną cechą jest pojawienie się szaty godowej. Godujący samiec ma grzbiet i boki ciała ubarwione na kolor jaskrawo niebieski. U samic brak szaty godowej. W stawach wcześniej pojawiają się samce. Żaby w czasie godów gromadzą się na płyciznach i wśród trzcin i sitowia. Samce podczas godowania wydają donośne głosy i są bardzo ruchliwe (ale tylko te, które nie są w stanie ampleksus). Są przy tym bardzo ostrożne i przy każdym podejrzanym głosie, lub ruchu kryją się i milkną.

Rozród

Samice składają jaja głównie nocą. Znajdujący się na nich samiec (w stanie ampleksus) wypuszcza w tym samym czasie plemniki. Zapłodnienie następuje więc w wodzie. Głównym okresem składania jaj jest koniec kwietnia, gdy woda osiągnie temperaturę przynajmniej 10 stopni Celsjusza. Jaja (tzw. skrzek) składane są jednorazowo i w jednym miejscu w postaci kulistej bryły. Liczba jaj składanych przez jedną samicę wynosi od 700 do 3000. Kijanki wylęgają się już z wykształconą płetwą ogonową, która służy im do poruszania się w wodzie. Oddychają za pomocą skrzeli zewnętrznych, które już na samym początku rozwoju kijanki przekształcają się w skrzela wewnętrzne. Odżywiają się odcedzając cząstki organiczne z wody, lub zeskrobując je z roślin i przedmiotów w wodzie. W toku rozwoju powiększa się ich wielkość i wyrastają im kończyny. Na pewien czas przed przeobrażeniem przestają rosnąć. Młode żabki po przeobrażeniu mają wielkość ok. 10–15 mm. I wychodzą na ląd, zwykle podczas deszczu. Dojrzewają płciowo po 3 latach.

Ochrona

W Polsce podlega ścisłej ochronie.